Kościół św. Jana Chrzciciela

Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu – kościół znajdujący się w Sosnowcu - Niwce, na skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego i Orląt Lwowskich.

Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu – kościół znajdujący się w Sosnowcu - Niwce, na skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego i Orląt Lwowskich.

Historia

Kapelan filialny parafii zagórskiej w Niwce, ks. Jan Zmarzlik, rozpoczął budowę nowego murowanego kościoła. 18 września 1897 ksiądz biskup Tomasz Teofil Kuliński położył kamień węgielny pod budowę projektowanej świątyni. Od 1907 budowę kontynuował ks. Franciszek Gola, któremu przydzielono wikariusza i powstało probostwo i plebania. Parafianie przeprowadzali zbiórki, a i francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, właściciel kopalni "Jerzy", też przyczyniło się do budowy i w 1910 kościół konsekrował biskup kielecki Augustyn Łosiński.

Fundatorami kościoła byli górnicy kopalni "Jerzy", francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, hutnicy huty "Staszic" oraz mieszkańcy Niwki.

Architektem kościoła był Józef Pomian-Pomianowski.

Wewnętrzny i zewnętrzny wystrój architektoniczny

Kościół św. Jana Chrzciciela jest neogotycki z dużą ilością szczytów, wieżyczek flankującymi wieżę główną, fryzami arkadowymi i ciekawymi gzymsami. Zabytek jest wykonany z czerwonej cegły.

Fasada główna znajduje się od strony północnej, nad głównym wejściem jest witraż z motywami chrześcijańskimi. Wyżej znajdują się małe wieżyczki, spomiędzy których wyłania się trzecia strzelista wieża – najbardziej reprezentatywna, zewnętrzna częścią kościoła, zarazem najbardziej zdobiona – dzwonnica.

Znajdują się na niej płaskorzeźby ludzkich głów oraz rzeźby gargulców, które zwrócone są w cztery strony świata. Na każdej z czterech ścian dzwonnicy znajdują się okna, które są zarazem witrażami. Następna wyróżniającą się z zewnątrz częścią zabytku jest zakrystia. Jest ona zdobiona licznymi szczytami, witrażami, wklęsłościami, krzyżami.

Fasada jest ozdobiona licznymi wcięciami oraz wypukłościami. Ściany boczne są symetryczne, z pięcioma oknami, a zarazem witrażami po każdej stronie, które są głównym źródłem światła docierającego do wnętrza obiektu oraz z sześcioma pionowymi wypustkami, ciągnącymi się od dachu, aż po samą ziemię. Na ścianach bocznych od strony południowej możemy zauważyć siedmiostopniowe szczyty, które podkreślają neogotycki charakter obiektu.

Dach w stosunku do całego obiektu sprawia wrażenie dosyć małego, lecz w istocie jest zupełnie inaczej. Najlepszym tego przykładem jest jego spadzisty kształt, który doskonale spełnia swoją rolę, tzn. skutecznie uniemożliwia osadzanie się na nim dużej ilości wody oraz śniegu, co chroni go przed zawaleniem pod wpływem ich ciężaru. Jest pokryty blachą miedzianą, która pod wpływem reakcji chemicznych przybrała jasno zielona barwę, która doskonale komponuje się z reszta kościoła.

Zamki są wykonane z kutego, masywnego mosiądzu i są stosunkowo duże. Zdobione są różnego rodzaju motywami, co dodatkowo podkreśla ich wielkość. Drzwi kościelne tak samo jak zamki są duże, co idealnie sprawdza się w codziennym użytkowaniu kościoła przez wiernych. Drzwi są dębowe z masywnymi zawiasami, do których są przytwierdzone ich okucia. Są one bardzo efektowne i są ozdobione motywami roślinnymi.

Okna mają formę neogotycką, która wyraża się w ostrołukowych zamknięciach ich otworów, są bogato zdobione witrażami przedstawiającymi biblijne sceny.

Sklepienie jest krzyżowo-żebrowe, zdobione licznymi malowidłami przedstawiającymi sceny biblijne oraz osoby święte. Podłoga jest wykonana z dużych marmurowych płyt.

Ściany kościoła są ozdobione różnymi malowidłami, płaskorzeźbami, rzeźbami przedstawiającymi postacie biblijne. Niepowtarzalny nastrój wnętrza kościoła tworzy polichromia, która wyszła spod rąk artystów krakowskich, Piotra Nizińskiego i pomagających mu Zielińskiego i Matejki (kuzyna Jana Matejki).

Zabytki znajdujące się wewnątrz budynku

• przedmioty nieruchome
  • ołtarz dębowy wykonany przez sprawdzonego już w Sosnowcu artystę z Olkusza – Pawła Turbasa
  • ambona
  • konfesjonały
  • zabytkowe organy wykonane w firmie J. Śliwińskiego we Lwowie na początku XX wieku
• przedmioty ruchome – 14 obrazów przedstawiających stacje drogi krzyżowej

Zabytki i obiekty znajdujące się na zewnątrz budynku

• zabytkowa kaplica na rzucie ośmioboku, wykonana z czerwonej cegły o ostrołukowych drzwiach

Stan zabytku

Stan zabytku jest stosunkowo dobry, niestety widać skutki szkód górniczych, oryginalne stare ogrodzenie zastąpiono nowym. Najbardziej uszkodzoną wskutek szkód górniczych częścią kościoła jest wieża główna wraz z dzwonnicą której hełm został przebudowany i nieznacznie obniżony.