Prusy

Prusy (łac. Borussia, Prutenia, Prussia, niem. Preußen) – kraina historyczna między dolnym Niemnem a dolną Wisłą, w średniowieczu zasiedlona przez lud Prusów i blisko spokrewnionych z nimi Jaćwingów.

W XIII w. została podbita przez zakon krzyżacki, a w następnych stuleciach uległa przekształceniom etnicznym: mieszkańcy składali się z ludności napływowej z Niemiec, Polski i Litwy (także w małym stopniu Ślązacy, Czesi, Rusini, Holendrzy, Szwedzi, Duńczycy, Szwajcarzy, Francuzi, i in.) oraz resztek zasymilowanych autochtonów. Język pruski przetrwał najdłużej do 1627 roku na Sambii.

Prusy dzieliły dzieje państwa zakonnego: w 1466 (pokój toruński) część zachodnią (Warmia i północne Powiśle) wcielono do Korony, a reszta (Prusy Zakonne, od 1525 Prusy Książęce) stała się jej lennem. W 1701 Fryderyk I uzyskał tytuł króla w Prusach. W 1772 całość weszła w skład monarchii Hohenzollernów (prowincja Prusy Wschodnie). W 1923 Kłajpeda została przyłączona do Litwy, a w 1945 pozostałą część podzielono między Polskę a Rosję (wówczas republikę ZSRR).

Prusy składają się z nastepujących krain historycznych: ziemia chełmińska, Powiśle, część Żuław Wiślanych, Warmia, Prusy Górne, Mazury (dawn. ziemia Sasinów i Galindia), Barcja, Natangia, Sambia, Litwa Mniejsza (zwana też Pruską Litwą lub Małą Litwą, dawn. Nadrowia i Skalowia).

Obecnie znajduje się w granicach 3 państw: Polski (w województwach: warmińsko-mazurskim, pomorskim i kujawsko-pomorskim – 1 600 000 mieszk., 24 000 km²), Rosji jako obwód kaliningradzki (900 000 mieszk., 15 000 km²) oraz Litwy (200 000 mieszk., 2 000 km²)