Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy

Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu – katedra prawosławna. Główna świątynia diecezji wrocławsko-szczecińskiej oraz siedziba 2 wrocławskich parafii: Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy (w dekanacie Wrocław) i Podwyższenia Krzyża Pańskiego (wojskowej). Sobór mieści się przy ulicy św. Mikołaja.

Dawna świątynia św. Barbary powstała na przeł. XV i XVI w., kościół filialny i pogrzebowy parafii św. Elżbiety. Wcześniej na jego miejscu znajdowała się kaplica cmentarna z XIII w., która spłonęła jeszcze przed 1400, kiedy zaczęto odbudowę i rozbudowę świątyni. Zbudowana w stylu gotyckim trójnawowa bryła z cegły, długości 32,7 i szerokości 24,6 metrów. Ma od strony zachodniej (dziś ul. Wszystkich Świętych, biegnąca na tyłach sąsiadującego z kościołem Wojewódzkiego Szpitala im. Józefa Babińskiego) dwie wieże o kwadratowej podstawie, ale tylko jedną z nich (południową, na rogu ul. św. Mikołaja) dokończono wg planowanej wysokości, druga nie przewyższa murów kościoła.

W 1526 przeszła w ręce ewangelików, w latach 1741-1920 kościół garnizonowy. Zniszczenia z okresu II wojny światowej sięgnęły 70%, kościół stracił całe swoje wyposażenie i średniowieczne polichromie, spłonęły dachy, runęły sklepienia. Zabezpieczony tuż po wojnie, odbudowany w latach 1959-1961. Przekazany Kościołowi prawosławnemu w czerwcu 1963 i ustanowiony katedrą diecezji wrocławsko-szczecińskiej. Wpisany do rejestru zabytków 27 listopada 1947 pod nr 11 oraz 23 października 1961 pod nr A/288/15.

Elewację świątyni odrestaurowano w latach 1963-1965. W 1985 ukończono remont wież, a do 1994 wymieniono pokrycie dachu.

Mimo wielu przebudów i zniszczeń do dziś zachowało się kilka dzieł, które niegdyś tworzyły wystrój tegoż kościoła. Najcenniejszym z nich jest gotyckie retabulum ołtarza głównego ze scenami z Żywota św. Barbary oraz Pasji i triumfu Chrystusa. Obecnie zdekompletowany w MNW. Również w zbiorach warszawskich datowane na 1410 epitafium Barbary Polani z wizerunkami Marii i Vir Dolorum. W zbiorach MNWr obraz Veraicon z ok. połowy XV wieku.

W świątyni znajdują się dwa ikonostasy: przed ołtarzem głównym – współczesny (z ikonami autorstwa Jerzego Nowosielskiego, Adama Stalony-Dobrzańskiego i Sotirisa Adamopulosa) oraz przed ołtarzem bocznym – pochodzący z Sosnowca, z rozebranej w 1938 cerkwi św. Mikołaja. Wnętrze katedry zdobią freski wykonane pod kierunkiem Jerzego Nowosielskiego.

Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu – katedra prawosławna. Główna świątynia diecezji wrocławsko-szczecińskiej oraz siedziba 2 wrocławskich parafii: Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy (w dekanacie Wrocław) i Podwyższenia Krzyża Pańskiego (wojskowej). Sobór mieści się przy ulicy św. Mikołaja.

Dawna świątynia św. Barbary powstała na przeł. XV i XVI w., kościół filialny i pogrzebowy parafii św. Elżbiety. Wcześniej na jego miejscu znajdowała się kaplica cmentarna z XIII w., która spłonęła jeszcze przed 1400, kiedy zaczęto odbudowę i rozbudowę świątyni. Zbudowana w stylu gotyckim trójnawowa bryła z cegły, długości 32,7 i szerokości 24,6 metrów. Ma od strony zachodniej (dziś ul. Wszystkich Świętych, biegnąca na tyłach sąsiadującego z kościołem Wojewódzkiego Szpitala im. Józefa Babińskiego) dwie wieże o kwadratowej podstawie, ale tylko jedną z nich (południową, na rogu ul. św. Mikołaja) dokończono wg planowanej wysokości, druga nie przewyższa murów kościoła.

W 1526 przeszła w ręce ewangelików, w latach 1741-1920 kościół garnizonowy. Zniszczenia z okresu II wojny światowej sięgnęły 70%, kościół stracił całe swoje wyposażenie i średniowieczne polichromie, spłonęły dachy, runęły sklepienia. Zabezpieczony tuż po wojnie, odbudowany w latach 1959-1961. Przekazany Kościołowi prawosławnemu w czerwcu 1963 i ustanowiony katedrą diecezji wrocławsko-szczecińskiej. Wpisany do rejestru zabytków 27 listopada 1947 pod nr 11 oraz 23 października 1961 pod nr A/288/15.

Elewację świątyni odrestaurowano w latach 1963-1965. W 1985 ukończono remont wież, a do 1994 wymieniono pokrycie dachu.

Mimo wielu przebudów i zniszczeń do dziś zachowało się kilka dzieł, które niegdyś tworzyły wystrój tegoż kościoła. Najcenniejszym z nich jest gotyckie retabulum ołtarza głównego ze scenami z Żywota św. Barbary oraz Pasji i triumfu Chrystusa. Obecnie zdekompletowany w MNW. Również w zbiorach warszawskich datowane na 1410 epitafium Barbary Polani z wizerunkami Marii i Vir Dolorum. W zbiorach MNWr obraz Veraicon z ok. połowy XV wieku.

W świątyni znajdują się dwa ikonostasy: przed ołtarzem głównym – współczesny (z ikonami autorstwa Jerzego Nowosielskiego, Adama Stalony-Dobrzańskiego i Sotirisa Adamopulosa) oraz przed ołtarzem bocznym – pochodzący z Sosnowca, z rozebranej w 1938 cerkwi św. Mikołaja. Wnętrze katedry zdobią freski wykonane pod kierunkiem Jerzego Nowosielskiego.

Inne katedry we Wrocławiu

Poza prawosławną katedrą we Wrocławiu znajdują się jeszcze cztery katedry należące do innych wyznań. Są to:

• greckokatolicka katedra św. Wincentego i św. Jakuba
• luterański kościół Opatrzności Bożej – siedziba biskupa, odpowiednik katedry
• polskokatolicka katedra św. Marii Magdaleny
• rzymskokatolicka archikatedra św. Jana Chrzciciela