Spodek w Katowicach

Spodek – hala widowiskowo-sportowa w Katowicach przy alei Wojciecha Korfantego 35. Hala ta jest zarządzana przez Przedsiębiorstwo Widowiskowo-Sportowe „Spodek” i należy do miasta Katowice. Hala została wybudowana pod nazwą Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, pod którą jest znana w literaturze architektonicznej, i pod którą to nazwą działała do 1997.

Spodek – hala widowiskowo-sportowa w Katowicach przy alei Wojciecha Korfantego 35. Hala ta jest zarządzana przez Przedsiębiorstwo Widowiskowo-Sportowe „Spodek” i należy do miasta Katowice. Hala została wybudowana pod nazwą Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, pod którą jest znana w literaturze architektonicznej, i pod którą to nazwą działała do 1997.

Historia

Idea utworzenia hali widowiskowo-sportowej na terenie Katowic (ówcześnie Stalinogrodu) zaistniała już w 1955. Początkowo obiekt miał znajdować się na obrzeżach miasta, na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.

W 1959 Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło konkurs na wykonanie projektu wspomnianej hali. Zwycięzcą konkursu został zespół projektantów z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy, reprezentowany przez architektów Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego. Wykonawcą konstrukcji był Andrzej Żórawski, wg projektu podobnie zawieszonego dachu warszawskiego Supersamu projektu Wacława Zalewskiego zrealizowanego w 1962.

Po prezentacji projektu, decyzją ówczesnego wojewody, za wstawiennictwem Jerzego Ziętka została wyznaczona nowa lokalizacja w pobliżu ścisłego centrum, na miejscu dawnej hałdy hutniczej, na terenach klasyfikowanych ze względu na szkody górnicze w kategorii A2.

Pierwsze prace konstrukcyjne rozpoczęły się w 1964. Wkrótce pracę nad konstrukcją przerwano na 18 miesięcy z powodu podejrzeń o błędy konstrukcyjne. Podejrzenia nie sprawdziły się. W 1969 był oddany pierwszy budynek – przylegające do Spodka lodowisko. Ostatecznie halę ukończono w 1971.

Na halę przeznaczono 200 mln zł, jednak ostatecznie jej koszt wyniósł ok. 800 mln zł.

W 2008 zamontowany został system klimatyzacyjny.

W 2009 powiększono widownię – nowością są wysuwane na płytę siedzenia oraz loże dla vipów, zamontowano nowoczesne oświetlenie umożliwiające nagrywanie w technologii HD oraz zamontowano ogromny ekran diodowy w kształcie walca. Całość kosztowała 70 milionów złotych. Z końcem marca 2011 rozpoczął się remont elewacji obiektu.

Konstrukcja

Jest to jeden z pierwszych w skali światowej obiektów z dachem zrealizowanych w koncepcji tensegrity. Ważąca 300 ton stalowa konstrukcja kopuły połączona jest z zewnętrznym stalowym pierścieniem za pomocą 120 lin nośnych w formie prętowo-cięgnowych kratownic, na których osadzone jest pokrycie dachowe.

Hala główna z zewnątrz kształtem przypomina nieco latający spodek (tzw. UFO), co wynikło z połączenia dwóch podstawowych funkcji planowanych dla tego obiektu: hali sportowej i hali widowiskowej. Schematy widowni w obu przypadkach znacznie się od siebie różnią: pierwszy preferuje układ centralny areny, drugi układ kierunkowy.

Bezpośrednio do hali przylega lodowisko, sala gimnastyczna i hotel, które są połączone w jedną całość tzw. antresolą. W Spodku są organizowane mecze siatkówki, koszykówki, hokeja na lodzie, koncerty muzyczne, imprezy okolicznościowe, konferencje naukowe, przedstawienia cyrkowe, rewie na lodzie, rewie cyrkowe i imprezy targowe.

• Kubatura całego obiektu wynosi 338 732 m³;
• Powierzchnia użytkowa całego obiektu 29 473 m².

Hala główna

• kubatura hali głównej 246 624 m³;
• całkowita powierzchnia użytkowa hali to 15 386 m²;
• wysokość maksymalna: 32 m;
• wymiary płyty głównej: 45 × 60 m;
• maksymalna odległość od środka: 72 m.

Wyposażenie dodatkowe

• rozbieralna scena o wymiarach 21 m × 15 m × 1,2 m
• montowany parkiet
• montowane lodowisko o wymiarach 30 m × 60 m
• internet bezprzewodowy
• sprzęt do symultanicznych tłumaczeń językowych
• sprzęt do nagłośnienia
• zabudowa targowa wraz z wyposażeniem stoisk
• plenerowy zestaw estradowy (scena wymiarach 10 m × 10 m × 1 m do 1,3 m, podesty pod nagłośnienie, zadaszenie
• sceny, wieża dla realizatorów światła i dźwięku)

Widownia

• 35 sektorów, w tym specjalny sektor VIP;
• stałych miejsc siedzących: 7 776;
• liczba miejsc siedzących na sektorach wysuwanych: 1 560;
• liczba miejsc siedzących dostawnych: 1 700;
• bezpieczna (zalecana) liczba widzów: 8 000;
• Maksymalna wielkość widowni: 11 500.

Korytarze

• hol główny, poziom górny – powierzchnia 4200 m²;
• hol szatnia, poziom dolny – powierzchnia 1370 m².

Lodowisko

• wysokość – 11 m
• wymiary tafli – 30 m × 60 m;
• maksymalna pojemność widowni 1500 osób.

Sala gimnastyczna

• kubatura 11 631 m³
• powierzchnia użytkowa – 1490 m²;
• wysokość maksymalna – 12 m
• wymiary płyty – 30 × 30 m.
• pojemność widowni – 3620

Wydarzenia

Ze względu na rozmiary i warunki techniczne w hali organizowane są największe imprezy kulturalne, sportowe i muzyczne.

Muzyczne

• 10 lutego 1987 – Pierwszy koncert zespołu Metallica w Polsce.
• W 1992 20 czerwca grupa Dżem zagrała tam koncert zarejestrowany na dwóch płytach Wehikuł czasu - Spodek '92
• W 1993 w Spodku odbył się kultowy musical Metro autorstwa Józefowicza i Stokłosy z udziałem wybitnej polskiej wokalistki Edyty Górniak, która wykonała osobiście większość utworów i był to jej ostatni rok grania w legendarnym musicalu. Próby i przedstawienie zarejestrowano i jeszcze nigdy nie pokazano publicznie.
• W 1994 grupa Perfect reaktywowała się po kilkuletniej przerwie, rozpoczynając od koncertu w Spodku, wydanego później na płycie Katowice Spodek Live '94
• W 1994 grupa Hey nagrała album Live!, dając pierwszy w historii polski koncert z udziałem MTV; koncert został uznany za wydarzenie roku 1994
• W 1996 grupa Deep Purple nagrała DVD koncertowe Live Encounters w Spodku
• 15 listopada 1996 – pierwszy polski koncert The Cure
• 21 czerwca 1997 – pierwszy koncert francuskiego kompozytora muzyki elektronicznej Jeana Michela Jarre’a w Polsce (został zarejestrowany przez TVP), później występował tu jeszcze dwukrotnie: 1.03.2010 i 13.11.2011
• 30 sierpnia 1998 – Koncert duetu Modern Talking
• 15 i 16 czerwca 2000 grupa Pearl Jam zarejestrowała w Spodku dwa albumy koncertowe
• 21 marca 2003 – ostatni, pożegnalny koncert zespołu hip-hopowego Paktofonika – w 2004 roku koncert został wydany na płycie DVD
• 7 listopada 2003 – koncert Davida Gahana
• 7 czerwca 2005 - koncert Green Day
• 14 marca 2006 – koncert Depeche Mode
• 7 czerwca 2006 – pierwszy koncert zespołu Alice in Chains w Polsce
• W 2009 3 października grupa Dżem zagrała tam koncert zarejestrowany na 3 DVD i 4 CD 30 urodziny
• 13 marzec 2010 – „Odlotowy Koncert” z okazji 30-lecia istnienia zespołu Perfect
• 4 października 2010 – Koncert Leonarda Cohena
• Eska Music Awards 2011
• 11 lutego 2012 – Koncert Thomasa Andersa
• 14 kwietnia 2012 – Koncert Judas Priest
• 13 lutego 2013 – Koncert Slash feat. Myles Kennedy and The Conspirators

Sportowe

• Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1975
• Mistrzostwa Świata grupy A w Hokeju na Lodzie 1976
• Finał Ligi Światowej w siatkówce mężczyzn 2001, 2007
• Mistrzostwa Europy w koszykówce 2009
• Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet 2009
• XIII Konfrontacja Sztuk Walki
• Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet 2011
• Finał Intel Extreme Masters 2013 (edycja siódma)
• Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2014
• Mistrzostwa Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2016
• Finał Intel Extreme Masters 2014 (edycja ósma)

Cykliczne

• Międzynarodowa wystawa psów rasowych
• Festiwal Piosenki Szantowej TRATWA
• Mayday Festiwal (od 2000)
• Metalmania
• Metal Hammer Festival
• Mystic Festival
• Festiwal Odjazdy (1989-2000, od 2011)
• Rawa Blues Festival (od 1980)
• Śląski Festiwal Fryzjersko-Kosmetyczny
• Wystawa minerałów i surowców
• Targi Edukacyjne (co roku w marcu)
• Festiwal Mayday
• BNP Paribas Katowice Open (od 2013)

Zobacz też

• Hale sportowe i widowiskowe w Polsce

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona katowickiego Spodka
• Strona o Spodku w prezentacji serwisu Architekci.pl, Klasyka konstrukcji: Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach
• Jak budowano Spodek
• Remont Spodka. Budynek zmienia swoją „skórę”