Zamek w Skoczowie

Zamek w Skoczowie – gród a następnie zamek istniejący od XIV do XX wieku w Skoczowie, ostatecznie rozebrany w 1938. Początkowo własność piastowskich książąt cieszyńskich (z przerwą w latach 1573/77-1594), a po ich wymarciu Habsburgów.

Zamek w Skoczowie – gród a następnie zamek istniejący od XIV do XX wieku w Skoczowie, ostatecznie rozebrany w 1938. Początkowo własność piastowskich książąt cieszyńskich (z przerwą w latach 1573/77-1594), a po ich wymarciu Habsburgów.

Historia

Wybudowany został prawdopodobnie w początkowym okresie funkcjonowania księstwa cieszyńskiego powstałego w 1290 roku, na polecenie jego władców. Po raz pierwszy jego istnienie jako twierdzy potwierdzone jest w dyplomie lennym księcia Kazimierza I z 1327 roku. Była to wówczas zapewne drewniana budowla otoczona wałami drewniano-ziemnymi i fosami, mająca za zadanie strzec przebiegającego w pobliżu szlaku handlowego z Cieszyna przez bród (później most) na rzece Wiśle do Bielska. Zapewne jeszcze w XIV lub na początku XV wieku gród ten został rozbudowany. Począwszy od XV wieku coraz częściej przebywali na nim książęta cieszyńscy, często wystawiając w nim ważne dokumenty, np. tzw. wielki przywilej nadany miastu Bielsku przez Bolka I w 1424. Od 1431 zamek był jedną z siedzib księżnej Ofki, następnie był siedzibą księcia Przemka II. W latach 1573-1577 Skoczów wraz ze Strumieniem i okolicznymi wioskami został sprzedany przez księcia Wacława III Adama tworząc skoczowsko-strumieńskie państwo stanowe. Jego nowy właściciel, Gottard (Jerzy) z Łagowa (von Logau) na Starej Wsi (Altendorf), rozpoczął przebudowę dotąd drewniano-ziemnego zamku na murowany. Gottard zmarł w 1589, niemniej przebudowa była kontynuowana. W następnych latach zamek tracił walory obronne, przybierając formę rezydencjonalną. Po powrocie państwa stanowego do księstwa cieszyńskiego, ok. 1594, zamek ten stał się siedzibą burgrabiego a od początku XVII wieku hetmana, zarządzającymi skoczowsko-strumieńskim kluczem dóbr (tzw. państwem). Urbarz z 1621 opisuje:

Po wymarciu Piastów cieszyńskich w 1653 zamek wkrótce stał się siedzibą zarządców Komory Cieszyńskiej. W 1713 zamek wraz z miastem został strawiony przez pożar. Został odbudowany w 1714 według nowego planu przez mistrza budowlanego Bartłomieja Dissela z Cieszyna. Kolejny pożar zaatakował zamek w 1756, przeciągająca się odbudowa skończyła się w 1791. Wtedy zamek przybrał formę wolnostojącego piętrowego dworu z łamanym dachem typu polskiego. W 1805 odwiedziła go Maria Ludwika Austriaczka, w latach następnych także car Aleksander I, cesarz Franciszek I, arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg. Od 1855 zamek był siedzibą starosty, od 1866 sądu, zaś na początku XX wieku kancelarii gminy, burmistrza i miejskiej rady, co było przyczynkiem ostatniego remontu zamku w latach 1902-1904. Po opuszczeniu go przez samorządowców miejskich w 1913, w zamku urządzone zostało regionalne Muzeum Beskidzkie przez miejscowego nauczyciela, Karola Prausa Seniora.

Podczas I wojny światowej stacjonowało tu wojsko. W następnych dekadach zamek popadał w ruinę. Został ostatecznie rozebrany w 1938.