” | Arboretum w Wojsławicach – ogród dendrologiczny na terenie Wojsławic (gmina Niemcza) w woj. dolnośląskim. Od 1988 r. filia Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu. Znane z bogatego zbioru różaneczników i azalii, liliowców oraz drzew nie występujących w innych częściach Polski.
Zajmujące obszar ponad 65 ha arboretum położone jest na wysokości 250-275 m n.p.m., na stokach Wzgórz Dębowych, ok. 2 km na wschód od Niemczy.
Kolekcja obejmuje ok. 2500 gatunków roślin drzewiastych, oraz 3500 gatunków i odmian bylin. Znajdujące się tam kolekcje różaneczników (Rhododendron – 900 gatunków i odmian – w tym historyczne odmiany różaneczników Seidla), liliowców (Hemerocallis – 3500 gatunków i odmian) oraz bukszpanów (Buxus – 60 gatunków i odmian) uznane zostały przez Polskie Towarzystwo Ogrodów Botanicznych za Kolekcje Narodowe.
Historia
Datą przyjmowaną za powstanie Arboretum jest rok 1880, w którym to Fritz von Oheimb, śląski ziemianin oraz znawca roślin został właścicielem 150-hektarowego majątku w Wojsławicach, którego częścią był park romantyczny założony w 1821 r. przez ród von Aulock. Nowy właściciel rozpoczął przebudowę parku, systematycznie gromadząc nowe gatunki roślin, zwłaszcza różaneczniki, które stały się specjalizacją jego hodowli na początku XX wieku. W 1920 r. odnotowano na terenie ogrodu ok. 300 odmian różaneczników. Oheimb zmarł w 1928 r. i został pochowany na terenie ogrodu, a jego dzieło kontynuował syn, Arno von Oheimb.
Kalendarium historyczne
1111 – książę Bolesław III Krzywousty nadaje rycerzowi Wojsławowi za zasługi wojenne dobra ziemskie koło Niemczy
1517 – przekazanie Wojsławic, wraz z Folwarkiem i dwoma ogrodami, burmistrzowi Niemczy
1559 – posiadłość nabywa książę brzeski Jerzy II i nadaje jej rangę domeny książęcej. Z miejscowego kamienia wznosi dwór i zabudowania folwarczne, zakłada dwa duże ogrody i sady.
1821 – właściciele wsi z rodu von Aulock rozpoczynają urządzanie parku romantycznego
1880 – dobra wojsławickie kupuje śląski ziemianin Fritz von Oheimb; Sprowadza z Drezna nowo poślubioną żonę Bertę i zakłada ogród różanecznikowy
1890 – Oheimb przekazuje kolekcję różaneczników Ogrodowi Botanicznemu we Wrocławiu
1906 – jedna z odmian różanecznika zostaje nazwana imieniem twórcy Arboretum, 'Von Oheimb Woislowitz'
1920 – wojsławickie kolekcje roślinne obejmują 4 tysiące różaneczników w 300 odminach
1928 – Fritz von Oheimb umiera w wieku 78 lat; jego dzieło kontynuuje najstarszy syn Arno
1946 – wysiedlenie rodziny von Oheimb i przejęcie majątku przez PGR
1958 – przekazanie parku Miejskiej Radzie Narodowej w Niemczy
1977 – nadanie rangi Arboretum przez Radę Ogrodów Botanicznych
1979 – powierzenie placówki Kombinatowej Hodowli Zwierząt Zarodowych w Dzierżoniowie
1983 – wpisanie Arboretum do rejestru zabytków kultury
1988 – przejęcie Arboretum przez Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego
2005 – przyłączenie 54 ha nowych gruntów, w tym zabytkowego folwarku
Rośliny
Placówka spełnia funkcje badawcze i edukacyjne, dlatego wszystkie okazy roślin są szczegółowo udokumentowane.
Rośliny
W roku 2011 zbiór roślin obejmował:
Drzewa i krzewy: 2500 gatunków i odmian;
Byliny: 3000 gatunków i odmian;
Kolekcje wiodące
-
Różaneczniki (Rhododendron, w tym historyczne odmiany Seidla): 900 gatunków i odmian;
-
Liliowce (Hemerocallis): 2500 gatunków i odmian;
-
Bukszpany (Buxus): 60 gatunków i odmian;
-
Hortensje (Hydrangea): 200 gatunków i odmian;
-
Tawułki (Astilbe): 50 gatunków i odmian;
-
Trawy ozdobne: 100 gatunków i odmian;
-
Grusze (Pyrus): 200 gatunków i odmian;
-
Czereśnie (Bank Genów Dolnośląskich Historycznych Odmian Czereśni): 200 gatunków i odmian;
Do okazów dendrologicznych ogrodu należą:
-
buk pospolity (Fagus sylvatica)
-
buk pospolity forma czerwonolistna (Fagus sylvatica f. purpurea); wysokość 24 m, obwód 4 m
-
buk pospolity odmiana zwisająca czerwonolistna (Fagus sylvatica 'Purpurea Pendula'), posadzony przez Oheimba w okresie międzywojennym; jeden z najstarszych okazów w Polsce
-
cedr libański (Cedrus libani), największy i najstarszy (posadzony w 1965) okaz w Polsce; wysokość 21 m, średnica 0,6m
-
cedrzyniec kalifornijski (Calocedrus decurrens)
-
choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
-
cyprysik groszkowy odmiana szpilowa (Chamaecyparis pisifera 'Squarrosa')
-
cypryśnik błotny (Taxodium distichum)
-
daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii)
-
głowocis japoński (Cephalotaxus harringtonia)
-
grab pospolity odmiana kolumnowa (Carpinus betelus 'Columnaris')
-
hortensja bukietowa odmiana wielokwiatowa (Hydrangea piniculata 'Grandiflora')
-
hortensja Sargenta (Hydrangea sargentiana)
-
jesion wyniosły (Fraxinus excelsior 'Heterophylla Pendula'), posadzony w okresie międzywojennym, jeden z nielicznych w Polsce
-
jodła nikkońska (Abies homolepis)
-
kasztan jadalny (Castanea sativa)
-
kasztanowiec drobnokwiatowy (Aesculus parviflora)
-
kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum)
-
klon palmowy (Acer palmatium)
-
klon polny (Acer campestre 'Postelense')
-
lipa drobnolistna (Tilia cordata)
-
magnolia japońska (Magnolia kobus)
-
mamutowiec olbrzymi (Sequoiadendron giganteum), jeden z zaledwie dwóch starych okazów, które przetrwały w polskim klimacie (wysokość 24 m, obwód 310 cm, wyhodowany z nasiona w 1962 r.)
-
metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides)
-
palecznik Fargesa (Decaisnea fargesii)
-
perukowiec podolski (Cotinus coggygria)
-
sosna rumelijska (Pinus peuce)
-
sośnica japońska (Sciadopitys verticillata), największy okaz w Polsce (wysokość 15 m, średnica pnia 1,18 m)
-
szydlica japońska (Cryptomeria japonica)
-
świerk kaukaski (Picea orientalis)
-
świerk kłujący odmiana sina (Picea pungens 'Glauca')
-
tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera)
-
winorośl japońska (Vitis coignetiae)
Zabytki
Na terenie arboretum znajdują się:
-
zabytkowy folwark z kuźnią kołową 1880
-
szklarnia sprzed 1880 zbudowana z miejscowego łupka łyszczykowego z zachowanym drenażem z XIX wieku, odnowiona w 1999
-
piętrowy dom ogrodnika z około 1900
-
grób założyciela arboretum, Fritza von Oheimba zbudowany z bloków czerwonego granitu w 1928
-
liczne kolumny z czerwonego permskiego piaskowca wydobytego z sudeckich kamieniołomów czerwonego spągowca. Kolumny te pochodzą z XIX w. zabudowań gospodarczych pobliskich wsi.
-
zabytkowe koło młyńskie z piaskowca
Turystyka
Arboretum jest czynne dla zwiedzających od maja do września. Przełom maja i czerwca to okres kwitnienia różaneczników i azali. W lipcu kwitną liliowce – najbogatsza kolekcja w Polsce. Sierpień zachwyca romantycznymi hortensjami. Jesienią zaś najładniej prezentuje się dwuhektarowa rabata bylin oraz wybarwiają się owoce egzotycznych gatunków drzew i krzewów.
|
