Cergowa

Cergowa (inne nazwy: Cergowska Góra, Wielka Góra, 716 m n.p.m.) – zalesiony szczyt w Beskidzie Niskim, w paśmie Beskidu Dukielskiego, na południowy wschód od Dukli. Posiada trzy wierzchołki: (od zachodu) 716 m n.p.m. (z żelaznym krzyżem), 683 m n.p.m. i 681 m n.p.m. Jej sylwetka góruje nad Duklą. Występują tu liczne wychodnie piaskowca cergowskiego oraz jaskinie. Góra odwiedzana jest przez paralotniarzy.

Cergowa (inne nazwy: Cergowska Góra, Wielka Góra, 716 m n.p.m.) – zalesiony szczyt w Beskidzie Niskim, w paśmie Beskidu Dukielskiego, na południowy wschód od Dukli. Posiada trzy wierzchołki: (od zachodu) 716 m n.p.m. (z żelaznym krzyżem), 683 m n.p.m. i 681 m n.p.m. Jej sylwetka góruje nad Duklą. Występują tu liczne wychodnie piaskowca cergowskiego oraz jaskinie. Góra odwiedzana jest przez paralotniarzy.

Jaskinie Cergowskie

Na stokach Cergowej znajduje się ok. 10 jaskiń szczelinowych o dł. do 75 m (głównie na południowym stoku zachodniego ramienia – tzw. Borsucze Dziury). Są to m.in.:

• Jaskinia Pod Bukiem - jedna z największych, ma dwie spore komory i kilka długich lecz niedostępnych korytarzy o łącznej długości 34 m i głębokości 7 m.
• Jaskinia Gdzie Spadł Samolot - jej nazwa upamiętnia katastrofę niemieckiego samolotu podczas II wojny światowej. Położona jest na północny wschód od połączenia szlaku czerwonego, z szeroką przecinką, biegnącą ze wschodniego wierzchołka góry na południowy zachód, na wysokości ok. 600 m n.p.m. Jej korytarze mają ok. 32 m długości.
• Przy Szkółce (długość 47 m i 6 m głębokości).
• Na Wierzchowinie (w istocie dwie jaskinie, długość większej 20 m i 5 m głębokości).
• Gdzie Wpadł Grotołaz (długość 75 m i 14,3 m głębokości).

Jaskinie Cergowej należą do najwcześniej opisywanych w Polsce, wzmiankowane przez ks. Gabriela Rzączyńskiego w dziele Auctuarrium historiae naturalis Regni Poloniae z 1736 roku. Wiążą się z nimi liczne podania: o podziemnych korytarzach prowadzących aż do zamku w Odrzykoniu pod Krosnem.

Złota Studzienka

Znajduje się ona u podnóża północno-zachodniego stoku Cergowej. Jest to cudowne źródełko zwane "Złotą Studzienką" wraz z kaplicą, związaną ze św. Janem z Dukli, który wiódł tu pustelnicze życie. Jest to miejsce kultu św. Jana z Dukli.

Morskie Oko

Morskie Oko – jest to niewielkich rozmiarów staw znajdujący się na południowo-wschodnim zboczu Cergowej.

Rezerwaty Przyrody na Cergowej

• Rezerwat Cisy w Nowej Wsi
• Rezerwat Tysiąclecia na Górze Cergowej.

Turystyka

Już w końcu XIX w. Cergowa była celem wycieczek turystycznych kuracjuszy, przebywających w niedalekich uzdrowiskach: Iwoniczu i Rymanowie. Znany później krajoznawca i propagator turystyki Mieczysław Orłowicz kilkakrotnie w towarzystwie ojca i księdza Romana Kmicikiewicza z Zawadki Rymanowskiej odwiedzał w latach 1895-1904 Cergową (...) królującą nad całym powiatem krośnieńskim i nad Podolem Sanockim. W swych wspomnieniach Orłowicz zaznaczył też, iż Jest to najdalej na wschód wysunięty szczyt, z którego w dni pogodne widać Tatry, co stanowi dodatkową atrakcję dla turystów., co nie jest prawdą.

Piesze szlaki turystyczne

• Chyrowa – Pustelnia Św. Jana z Dukli – Nowa Wieś – Cergowa (716 m n.p.m.) – Lubatowa – Iwonicz-Zdrój – Rymanów-Zdrój (Główny Szlak Beskidzki)
• Dukla – Cergowa (716 m n.p.m.) – Zawadka Rymanowska – Piotruś (728 m n.p.m.) – Stasiane