Jaskinia Wierzchowska Górna

Jaskinia Wierzchowska Górna – jaskinia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na zboczu górnej części Doliny Kluczwody w miejscowości Wierzchowie, w odległości ok. 1 km od drogi krajowej nr 94. Jest drugą pod względem długości jaskinią na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W pobliżu znajduje się także Jaskinia Wierzchowska Dolna, znana jako Jaskinia Mamutowa i Jaskinia Dzika.

Jaskinia Wierzchowska Górna – jaskinia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na zboczu górnej części Doliny Kluczwody w miejscowości Wierzchowie, w odległości ok. 1 km od drogi krajowej nr 94. Jest drugą pod względem długości jaskinią na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W pobliżu znajduje się także Jaskinia Wierzchowska Dolna, znana jako Jaskinia Mamutowa i Jaskinia Dzika.

Informacje ogólne

Jaskinia Wierzchowska powstała w wapieniach górnojurajskich i stanowi przykład podziemnej formy krasowej. Jej długość to prawie 1000 m korytarzy.

Historia

Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z 1853 roku. W II połowie XIX wieku obszar badany był przez Jana Zawiszę w latach 1871-1873 i Gotfryda Ossowskiego w latach 1884-1886. Badania potwierdziły istnienie intensywnego osadnictwa w tym regionie już w epoce neolitu (ok. 7 tys. lat). Archeolodzy znaleźli fragmenty naczyń, narzędzi i ślady po ogniskach. Ciekawie prezentują się osady jaskiniowe z punktu widzenia paleontologii. W namulisku natrafiono m.in. na kości niedźwiedzi jaskiniowych, hien oraz innych zwierząt występujących na tym obszarze w epoce lodowcowej.

W XIX wieku nastąpił intensywny rozwój ruchu turystycznego. Do Ojcowa zjeżdżali kuracjusze, a część z nich chętnie odwiedzała znaną już wówczas Grotę Wierzchowską, która jako jedna z pierwszych jaskiń w Europie została przystosowana do obsługi ruchu turystycznego. Otwory zabezpieczono drewnianą palisadą, wewnątrz zainstalowano oświetlenie z chińskich lampionów oraz przygotowano przewodników.

Współczesność

Dzisiaj Jaskinia Wierzchowska jest najdłuższą jaskinią w Polsce przystosowaną do zwiedzania. Prowadzi krętym Przesmykiem Długim przez Salę z Kotłami i Hotelik do największej komory jaskiniowej, Sali Balowej i dalej do Sali Człowieka Pierwotnego. Ściany i strop komór są pokryte ciekawą szatą naciekową. Można tu spotkać nietoperze (głównie podkowce małe) oraz pająki: sieciarze jaskiniowe. Jaskinię można zwiedzać wyłącznie z wykwalifikowanym przewodnikiem. Prowadzi przez nią wytyczona, bezpieczna i profesjonalnie oświetlona trasa. Posiada trzy otwory wejściowe skierowane na północny zachód. Jaskinia ma złożony system korytarzy i komór. Praktycznie brak ciekawych form naciekowych.

Długość trasy turystycznej wynosi 700 m, a czas zwiedzania to ok. 50 min. Natomiast łączna długość jej korytarzy wynosi 975 m. Temperatura powietrza w jaskini ok. 7,8 °C. Hala Wielka Dolna znajdująca się w tej jaskini należy do największych na Jurze. Możliwość zwiedzania stanowisk archeologicznych (osadnictwo neolityczne).

Czynna od 9 kwietnia do 30 listopada, czynna również w każdy weekend I kwartału (z wyjątkiem pierwszego weekendu stycznia) oraz w terminach ferii zimowych dla woj. małopolskiego i śląskiego od 10.00 do 15.00. Zwiedzanie o pełnej godzinie.

Jaskinia Wierzchowska na mocy Decyzji RL-op-8311/59/66 Prezydium Wojewódzkiej rady Narodowej w Krakowie z dnia 14.09.1966 r. otrzymała status pomnika przyrody na terenie Jurajskiego Parku Krajobrazowego "Dolinki Podkrakowskie" i stanowi jeden z najciekawszych obiektów znajdujących się na jego terenie.

Obszar, na którym znajduje się Jaskinia Wierzchowska Górna, jest położony na terenie projektowanego obszaru Natura 2000 – PLH120005 "Dolinki Jurajskie".