Kościół św. Katarzyny

Kościół św. Katarzyny w Zamościu – barokowy kościół na Starym Mieście w Zamościu, wzniesiony w II poł. XVII wieku.

Poreformacki kościół św. Katarzyny znajduje się w północnej części zamojskiej starówki z głównym wejściem od południa (niewielki placyk J. Jaroszewicza połączony z ul. L. Zamenhofa). Jest to kościół filialny wchodzący w skład parafii katedralnej pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła.

Kościół św. Katarzyny w Zamościu – barokowy kościół na Starym Mieście w Zamościu, wzniesiony w II poł. XVII wieku.

Poreformacki kościół św. Katarzyny znajduje się w północnej części zamojskiej starówki z głównym wejściem od południa (niewielki placyk J. Jaroszewicza połączony z ul. L. Zamenhofa). Jest to kościół filialny wchodzący w skład parafii katedralnej pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła.

Historia

Kościół i klasztor reformatów ufundował IV ordynat Ordynacji Zamojskiej, Marcin Zamoyski oraz Hieronim Żaboklicki, ówczesny chorąży bracławski, związany z rodziną Zamoyskich. Budowa założenia wg projektu J. M. Linka miała miejsce w latach 1680–1686. Początkowo była to świątynia pw. św. Andrzeja, do czasu rozbiorów Polski, kiedy po przejęciu miasta przez Austrię jeszcze w XVIII wieku dokonano kasaty zakonu, a w 1806 przeznaczono ją na magazyn wojsk austriackich. Po przejęciu miasta przez innego zaborcę, Rosję, klasztor został rozebrany, a budynek kościoła, tak jak większość pozostałych obiektów w okresie zaborów, pozbawiono wielu elementów architektury i wystroju na styl klasycystyczny, m.in. rozebrano barokowe szczyty oraz sygnatury. Niemniej jednak zachowane zostało barokowe sklepienie krzyżowo-kolebkowe czy też pilastry i płyciny na ścianach od zewnątrz. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości mieścił się tu przez krótki okres teatr, ale ostatecznie, po renowacji w latach 1925–1926, przywrócono budynkowi funkcję kościoła (szkolnego) pw. św. Katarzyny (1927).

We wnętrzu tego jednonawowego kościoła można zauważyć takie elementy wystroju jak drewniane ołtarze, późnobarokowy obraz św. Katarzyny pod Madonną z Dzieciątkiem (I poł. XVIII wieku), rzeźby aniołów w stylu rokoko oraz obrazy miejscowych malarzy (z XX wieku) przedstawiające m.in. św. Huberta, św. Teresę. Jest tu także chór oparty o 3 arkady z kolumnami.

Po II wojnie światowej pojawił się tu marmurowy pomnik z urną wypełnioną prochami profesorów i uczniów zamojskich szkół średnich, jakich pozbawiono życia w czasie tej wojny. Ponadto znajdują się tu relikwie św. Andrzeja Boboli, a od niedawna również relikwie św. Pio z Pietrelciny sprowadzone tu z Włoch. Ciekawostką jest ponadto przetrzymywanie w roku 1939 w podziemiach kościoła, krakowskiego obrazu Jana Matejki Hołd Pruski, jaki był wówczas poszukiwany przez Niemców. Obraz po niecałych trzech miesiącach trafił z powrotem do Krakowa.

Pod koniec lat 90. minionego stulecia przywrócono pierwotny wygląd zewnętrzny kościoła, zwłaszcza dach i szczyty od frontu, pośrodku i przy tylnej ścianie; wzbogacono również elewacje. Później przeprowadzono także prace remontowe wewnątrz świątyni. Po zachodniej stronie, w miejscu dawnego klasztoru, planowana jest budowa "Domu Trzeciego Tysiąclecia im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego". Kościół został także otoczony nowymi murami, a przy wejściu na jego teren od północy stoi pomnik-krzyż poświęcony ofiarom katyńskim z 1940 r.