Leśne Arboretum Warmii i Mazur

Arboretum w Kudypach – ogród dendrologiczny znajdujący się w miejscowości Kudypy, w odległości 4 kilometrów od Olsztyna, w rozwidleniu dróg Olsztyn-Ostróda i Olsztyn-Sząbruk. Powstałe na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku arboretum zajmuje obecnie powierzchnię 15,69 ha. Od 1999 roku jako jednostka organizacyjna Nadleśnictwa Kudypy należy do Rady Ogrodów Botanicznych w Polsce a od 2005 roku posiada status ogrodu botanicznego nadany przez Ministerstwo Środowiska.

Arboretum w Kudypach – ogród dendrologiczny znajdujący się w miejscowości Kudypy, w odległości 4 kilometrów od Olsztyna, w rozwidleniu dróg Olsztyn-Ostróda i Olsztyn-Sząbruk. Powstałe na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku arboretum zajmuje obecnie powierzchnię 15,69 ha. Od 1999 roku jako jednostka organizacyjna Nadleśnictwa Kudypy należy do Rady Ogrodów Botanicznych w Polsce a od 2005 roku posiada status ogrodu botanicznego nadany przez Ministerstwo Środowiska.

Historia

Leśne Arboretum Warmii i Mazur w Kudypach powstało dzięki inicjatywie leśników zrzeszonych w Polskim Towarzystwie Leśnym a szczególnie Prezesa Olsztyńskiego Oddziału PTL Zygmunta Trocińskiego. Organizacją stworzenia ogrodu botanicznego zajęli się pracownicy Nadleśnictwa Kudypy z nadleśniczym Janem Skabarą na czele. Skorzystano ponadto z merytorycznej pomocy dendrologa Prof. dr hab. Jerzego Tumiłowicza, kierownika Arboretum w Rogowie oraz pracowników obecnej Katedry Botaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, w tym kierującego Katedrą Prof. dr hab. Czesława Hołdyńskiego.

Kolekcja

Arboretum w Kudypach jest parkiem leśnym o częściowo ukształtowanym przez człowieka terenie. Na obszarze ogrodu występują naturalne oczka wodne, ścieżki, drewniane zadaszenia, kładki i mostki. Kolekcja drzew i krzewów znajdująca się w Kudypach obejmuje obecnie około 1000 gatunków oraz odmian, przeważa roślinność charakterystyczna dla względnie surowego klimatu.

Ogród dendrologiczny w Kudypach podzielony został na trzy działy:

• Arboretum kolekcyjne — Znajdują się tu kolekcje ponad 700 gatunków i odmian drzew oraz krzewów obcego pochodzenia. Okazy dendroflory zostały sprowadzone między innymi z Korei, Japonii, Chin, Rosji, Kanady, USA a także z terenów górskich południowo-wschodniej Europy. Aby uprawa gatunków obcego pochodzenia była możliwa, przekształcono drzewostan porastający dotychczas teren zajmowany przez kolekcję, dopuszczając większą ilość światła słonecznego. W tym dziale najliczniejszą grupę stanowią klony, irgi, suchodrzewy, kaliny, sosny, jałowce, brzozy, jodły i berberysy.
• Dział flory polskiej — Licząca około 300 gatunków i odmian kolekcja rodzimych drzew oraz krzewów. Jest to również miejsce uprawy polskich roślin zielnych. Znajduje się tu wiele gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych wyginięciem. Dział porośnięty jest przez las z udziałem buka. Rośliny zielne wchodzące w skład znajdującej się tu kolekcji to między innymi: zawilec gajowy, zawilec żółty, kokorycz pełna, kokorycz pusta, żywokost sercowaty, czyściec leśny, barwinek pospolity, podkolan biały. W dziale tym znajdują się ponadto dziko rosnące gatunki porzeczek: porzeczka czarna, porzeczka czerwona, porzeczka alpejska i porzeczka agrest. Zgromadzono tutaj też roślinność występującą na torfowiskach — rośliny wodne np. grzybień biały czy grążel żółty oraz kosaciec syberyjski i kosaciec żółty rosnące na brzegach zbiorników wodnych. W skład polskiej flory reprezentowanej w arboretum wchodzą także: sasanki, len złocisty, goździki, dzwonki, rozchodnik wielki, lebiodka pospolita, melisa lekarska, kolekcja róż oraz rosnący w borach sosnowych zimoziół północny.
• Las naturalny — Fragment nieprzekształconego lasu, na którego terenie znajdują się drzewa będące pomnikami przyrody.

Działalność edukacyjna

Kudypskie arboretum oprócz pełnienia funkcji przyrodniczej i rekreacyjnej służy także szeroko pojętej edukacji. Nadleśnictwo w Kudypach dzięki współpracy z najlepszymi placówkami naukowymi w Polsce (m.in. Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku) prowadzi rozległą działalność dydaktyczną w zakresie leśnictwa i nie tylko. W arboretum organizowane są liczne wykłady, prelekcje i realizowane programy badawcze.