Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu – muzeum utworzone w 1947 staraniem byłych więźniów KL Auschwitz w celu zachowania "po wsze czasy" pozostałości po byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau.

Na Muzeum składają się głównie dwie wielkie części byłego kompleksu obozowego: Auschwitz I Stammlager i Auschwitz II Birkenau, wraz z ponad 150 obiektami budowlanymi, ok. 300 ruinami, autentycznymi drogami, rampą, ogrodzeniami, a także archiwalia, które przetrwały ewakuację obozu oraz zbiór ponad stu tysięcy obiektów ruchomych (m.in. walizki, buty i przedmioty codziennego użytku, pasiaki i przedmioty więźniarskie, a także przedmioty pochodzenia esesmańskiego).

Na terenie Muzeum zainstalowana jest stała wystawa główna oraz kilkanaście tzw. wystaw narodowych, zorganizowanych przez państwa upamiętniające ofiary-swoich obywateli. W chwili obecnej trwają prace nad zmianą scenariusza wystawy głównej oraz niektórych wystaw narodowych. Organizowane są także wystawy czasowe.

Muzeum jest jednostką bezpośrednio podporządkowaną Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jednakże jego działalność jest wynikiem szeroko zakrojonego konsensusu międzynarodowego. W tym celu, w roku 1990 powołano Międzynarodową Radę Muzeum przy Ministrze Kultury, która została zastąpiona w roku 2000 przez Międzynarodową Radę Oświęcimską przy Premierze RP. Obydwu Radom przewodniczył Władysław Bartoszewski. Rady te powołano dla opiniowania różnych zagadnień związanych z pracami Muzeum i zachowaniem Miejsca Pamięci, a także - w miarę potrzeby - z innymi obozami, pozostałymi po wojnie na terenach Polski.

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu – muzeum utworzone w 1947 staraniem byłych więźniów KL Auschwitz w celu zachowania "po wsze czasy" pozostałości po byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau.

Na Muzeum składają się głównie dwie wielkie części byłego kompleksu obozowego: Auschwitz I Stammlager i Auschwitz II Birkenau, wraz z ponad 150 obiektami budowlanymi, ok. 300 ruinami, autentycznymi drogami, rampą, ogrodzeniami, a także archiwalia, które przetrwały ewakuację obozu oraz zbiór ponad stu tysięcy obiektów ruchomych (m.in. walizki, buty i przedmioty codziennego użytku, pasiaki i przedmioty więźniarskie, a także przedmioty pochodzenia esesmańskiego).

Na terenie Muzeum zainstalowana jest stała wystawa główna oraz kilkanaście tzw. wystaw narodowych, zorganizowanych przez państwa upamiętniające ofiary-swoich obywateli. W chwili obecnej trwają prace nad zmianą scenariusza wystawy głównej oraz niektórych wystaw narodowych. Organizowane są także wystawy czasowe.

Muzeum jest jednostką bezpośrednio podporządkowaną Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jednakże jego działalność jest wynikiem szeroko zakrojonego konsensusu międzynarodowego. W tym celu, w roku 1990 powołano Międzynarodową Radę Muzeum przy Ministrze Kultury, która została zastąpiona w roku 2000 przez Międzynarodową Radę Oświęcimską przy Premierze RP. Obydwu Radom przewodniczył Władysław Bartoszewski. Rady te powołano dla opiniowania różnych zagadnień związanych z pracami Muzeum i zachowaniem Miejsca Pamięci, a także - w miarę potrzeby - z innymi obozami, pozostałymi po wojnie na terenach Polski.

Działalność

Wśród głównych działań Muzeum znajduje się konserwacja zabytków i terenów (blisko 200 ha) byłego obozu. Prowadzone są starania o utworzenie funduszu, mającego zapewnić finansowanie długofalowego programu konserwatorskiego Miejsca Pamięci, na który to cel od lat brakuje środków. Pierwszym etapem w sprawie było wystosowanie specjalnego listu do kilkudziesięciu szefów rządów, m.in. do przywódców Unii Europejskiej przez premiera Donalda Tuska oraz apel ministra Radosława Sikorskiego na forum Wspólnoty. W celu obsługi tego funduszu, Władysław Bartoszewski powołał Fundację Auschwitz-Birkenau.

Drugą istotną płaszczyzną działań jest edukacja. Podczas obchodów 60. rocznicy wyzwolenia powołano w ramach muzeum Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Prócz tego, Muzeum prowadzi działalność m.in. naukową, wydawniczą, badawczą i upamiętniającą. Każdego roku, 27 stycznia obchodzony jest jako dzień wyzwolenia KL Auschwitz. Tego dnia mają miejsce największe obchody upamiętniające ofiary obozu. Data ta została w 2005 roku przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, jako "Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu". Ponadto, odbywają się w ciągu roku inne wydarzenia upamiętniające (np. Marsze Żywych).

Muzeum jest pierwszoplanowym partnerem dla wielu instytucji zajmujących się Zagładą i obozami koncentracyjnymi na całym świecie, przede wszystkim izraelskiego Yad Vashem i waszyngtońskiego Muzeum Holocaustu (USHMM).

Frekwencja

W końcu XX wieku Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau (nazwa obowiązująca od 1999 roku) odwiedzało około 600 000 osób rocznie, mniej więcej połowa spoza Polski. W roku 2006 frekwencja przekroczyła milion osób, w 2009 roku - 1,3 miliona, w 2010 roku - 1,38 miliona, w 2011 roku - 1,4 miliona w tym 610 tys. osób z Polski.

Trzykrotny wzrost frekwencji w pierwszej dekadzie XXI wieku sprawił, że muzeum i miejsce pamięci stało się najbardziej odwiedzanym byłym niemieckim nazistowskim obozem w całej Europie oraz najczęściej odwiedzanym muzeum i instytucją kultury w Polsce.

Inne

• 21 października 1976 Muzeum nadano Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• W 1979 roku cały obszar Muzeum wpisano na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, z zastrzeżeniem, że na tej liście reprezentuje wszystkie obozy koncentracyjne i obozy zagłady na świecie.
• 28 maja 2006 Papież Benedykt XVI uhonorował Miejsce Pamięci i Muzeum najwyższą papieską dekoracją: Różą papieską. Róże papieskie są na ogół złote, czasem srebrne, ta jedyna na świecie jest czarnego koloru.
• 2 września 2009 Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau zostało odznaczone Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".