Plac Sejmu Śląskiego w Katowicach

Plac Sejmu Śląskiego w Katowicach − plac położony w katowickiej dzielnicy Śródmieście, pomiędzy ulicą Jagiellońską, ulicą Józefa Lompy i ulicą Juliusza Ligonia. Plac leży w historycznej części Katowic, znajduje się w pasie placów miejskich (pl. Karola Miarki, pl. Sejmu Śląskiego, pl. Bolesława Chrobrego, pl. Rady Europy).

Plac Sejmu Śląskiego w Katowicach − plac położony w katowickiej dzielnicy Śródmieście, pomiędzy ulicą Jagiellońską, ulicą Józefa Lompy i ulicą Juliusza Ligonia. Plac leży w historycznej części Katowic, znajduje się w pasie placów miejskich (pl. Karola Miarki, pl. Sejmu Śląskiego, pl. Bolesława Chrobrego, pl. Rady Europy).

Historia

Plac wziął swoją nazwę od znajdującego się przy nim gmachu Sejmu Śląskiego, powstałego w latach 1925−1929. W budynku Urzędów Niezespolonych w czasie II wojny światowej mieściła się siedziba Gestapo (Polizeipräsidium), którym kierował Johann Thümmler. Plac w dwudziestoleciu międzywojennym nosił nazwę pl. Powstańców Śląskich, w czasach Polski Ludowej nosił nazwę pl. Feliksa Dzierżyńskiego. 15 lipca 1939 na ówczesnym placu Powstańców Śląskich odbył się koncert Jana Kiepury i Jerzego Gardy, z którego dochód został przekazany Funduszowi Obrony Narodowej.

Wiosną 1977 rozpoczęto prace nad wzniesieniem dzisiejszej siedziby Centrum Kultury Katowice − dawniej Górnośląskie Centrum Kultury. Pomysłodawcą tego przedsięwzięcia był Zdzisław Grudzień − ówczesny sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Przez dziesięć dni zabudowania, znajdujące się w miejscu inwestycji, rozebrano. Południowa pierzeja placu została całkowicie zniszczona. Wyburzono m.in. secesyjny pałac, w którym w 1957 zainaugurowano powstanie Telewizji Katowice, budynek Hurtowni Wyrobów Tytoniowych z ogrodem oraz zabytkowe kamienice. Budynek dzisiejszej siedziby CKK został oddany do użytku 3 grudnia 1979. Dyrekcja Wojewódzkiej Hali Widowiskowo Sportowej zarząd nad nim przejęła 23 marca 1982, natomiast od 1 lipca 1983 funkcjonuje nowo powołana instytucja − Centrum Kultury w Katowicach.

19 czerwca 1999 na placu odsłonięto pomnik Wojciecha Korfantego dłuta Zygmunta Brachmańskiego. Na cokole widnieje napis: Wojciech Korfanty 1873−1939. Jedną tylko wypowiadam prośbę do ludu śląskiego, by pozostał wierny swym zasadom chrześcijańskim i swemu przywiązaniu do Polski. Akt erekcyjny pomnika wmurowano 21 czerwca 1997 w obecności wnuka Korfantego − Feliksa. Przy tej okazji Wojciech Korfanty został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

W 2009 na placu zorganizowano "Miasteczko PRL" w ramach ogólnopolskich obchodów dwudziestu lat demokracji i końca PRL.

Opis

Plac otaczają następujące budynki:

• gmach Sejmu Śląskiego przy ul. Jagiellońskiej 25, wzniesiony w latach 1924−1927, czterofrontowy, zbudowany według projektu L. Wojtyczki, P. Jurkiewicza i S. Żerleńskiego w stylu wtórnego klasycyzmu; koszt budowy wyniósł 13 milionów złotych; budynek posiada 634 pomieszczenia, w 1929 był budynkiem o największej kubaturze w Polsce; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 13 500 000 złotych; gmach wpisano do rejestru zabytków 19 sierpnia 1978 (nr rej.: A/285/09);
• sześciokondygnacyjny gmach Urzędów Niezespolonych przy ul. Jagiellońskiej 23 i pl. Sejmu Śląskiego 1, wzniesiony w latach 1935−1936 według projektu Witolda Kłębkowskiego; od 1990 w budynku mieści się Wydział Filologii Uniwersytetu Śląskiego; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 2 200 000 złotych; w południowej części elewacji po lewej stronie przed II wojną światową istniała płaskorzeźba, przedstawiająca orła wpisanego w koło, której autorem był Stanisław Szukalski (w 2011 planowane jest jej odtworzenie); 10 kwietnia 2011 w budynku odsłonięto tablicę pamiątkową, poświęconą Krystynie Bochenek;
• gmach Centrum Kultury Katowice (dawne Górnośląskie Centrum Kultury).

Pomnik Wojciecha Korfantego jest otoczony przez miejsca parkingowe. W czasie uroczystości państwowych cały plac jest niedostępny dla samochodów osobowych.

Instytucje

Przy placu Sejmu Śląskiego swoją siedzibę mają:

• Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek przy pl. Sejmu Śląskiego 2 (powstałe 1 lipca 2010 z połączenia dawnego Górnośląskiego Centrum Kultury i Estrady Śląskiej), w którego budynku mieszczą się:
  • Centrum Scenografii Polskiej − oddział Muzeum Śląskiego w Katowicach,
  • Teatr Korez,
  • Kwartalnik Kulturalny "Opcje",
  • Biuro ESK Katowice 2016,
  • galerie autorskie: Engram, Sektor I, Piętro Wyżej, Pusta oraz Galeria 5 i Galeria Ściana Sztuki Dziecka;
  • redakcja lokalnego miejskiego przewodnika "Ultramaryna",
  • redakcja kwartalnika literacko-artystycznego FA-art,
  • Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia (NOSPR),
  • Stowarzyszenie "Pokolenie",
  • Stowarzyszenie "Inicjatywa",
  • Fundacja "Edukacja bez granic",
  • Jazz Club Hipnoza;
• księgarnia "Libella" (pl. Sejmu Śląskiego 1);
• Uniwersytet Śląski − Wydział Filologiczny w Katowicach (pl. Sejmu Śląskiego 1);
• Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego (pl. Sejmu Śląskiego 1);
• British Council Regional Library − Biblioteka i Czytelnia Brytyjska Uniwersytecka (pl. Sejmu Śląskiego 1).