Pomnik Jana Kilińskiego

Pomnik Jana Kilińskiego w Warszawie – posąg Jana Kilińskiego, według projektu Stanisława Jackowskiego, znajdujący się w Warszawie.

Pomnik Jana Kilińskiego w Warszawie – posąg Jana Kilińskiego, według projektu Stanisława Jackowskiego, znajdujący się w Warszawie.

Lokalizacja pomnika

Pomnik stoi w pobliżu skrzyżowania ulicy Podwale i ulicy Piekarskiej oraz ulicy Kapitulnej. Umiejscowienie pomnika uzasadnione jest tym, że w jego pobliżu znajdowała się siedziba ambasadora rosyjskiego w czasie insurekcji kościuszkowskiej. Jan Kiliński dowodził szturmem mieszkańców Starego Miasta na tę rezydencję 17 kwietnia 1794 roku.

Opis

Pomnik składa się z rzeźby wykonanej z brązu o wysokości 4 metrów oraz granitowego cokołu o wysokości 3 metrów. Jan Kiliński rusza do szturmu, idąc w płaszczu, z wysoko podniesioną szablą i z pistoletem za pasem.

Na cokole widnieje napis: „JANOWI KILIŃSKIEMU WODZOWI LUDU STOLICY ROKU 1794 RODACY, R. 1934”.

Historia – wędrujący pomnik

Pomnik powstał według projektu Stanisława Jackowskiego, a odlany został w firmie „Bracia Łopieńscy”. Odsłonięto go na Placu Krasińskich 19 kwietnia 1936 roku w 30. rocznicę powołania do życia Warszawskiej Izby Rzemieślniczej.

W czasie wojny Niemcy zdemontowali pomnik w ramach zemsty za zdjęcie przez Polaków 12 lutego 1942 roku niemieckich napisów z pomnika Mikołaja Kopernika. Wkrótce jednak wyszło na jaw, że pomnik ukryto w magazynach Muzeum Narodowego i na jego drzwiach pojawił się napis: Ludu Warszawy, jam tu! – Jan Kiliński. Pojawił się też napis „podpisany” przez samego Kopernika: W odwecie za zniszczenie pomnika Kilińskiego zarządzam przedłużenie zimy o 6 tygodni. Zima tego roku była dłuższa.

Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, nie zniszczony, a jedynie pozbawiony szabli, jako jeden z pierwszych warszawskich pomników stanął w alei 3 Maja naprzeciwko gmachu Muzeum Narodowego. 1 września 1946 roku został przeniesiony z powrotem na plac Krasińskich, gdzie stał przez 12 lat. 10 listopada 1959 roku pomnik po raz kolejny zmienił miejsce pobytu i tym razem już na stałe został przeniesiony na miejsce przy ul. Podwale, u wylotu ul. Piekarskiej.

W latach 1993–1994 pomnik został poddany gruntownej renowacji, dzięki której wzmocniono jego osłabiony fundament i wyprostowano przechylony cokół.