Pomnik Pamięci o Zagładzie Romów w Borzęcinie

0

Pomnik Pamięci o Zagładzie Romów – pomnik znajdujący się w północno-wschodniej części miejscowości Borzęcin (Borzęcin Górny), w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, na północ od drogi drogi wojewódzkiej nr 964.

W lipcu 1943 roku niemieccy żandarmi i polscy policjanci zatrzymali w okolicy miejscowości Wał-Ruda grupę Cyganów. Wozami miejscowych chłopów przewieziono ich do borzęckiego lasu, polecono położyć się twarzą do ziemi i zastrzelono.

Na miejsce egzekucji ściągnięto okolicznych mężczyzn, kazano im wykopać dół i pogrzebać zwłoki rozstrzelanych.

Po wojnie szczątki ofiar zostały ekshumowane, w 1959 roku, i pochowane w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Borzęcinie Dolnym.

Niemcy zamordowali w tym dniu 29 Cyganów: 3 mężczyzn, 5 kobiet (w tym jedną w bardzo podeszłym wieku), 20 dzieci w wieku 4-12 lat oraz 1 niemowlę. Prawdopodobnie udało się uciec jednemu mężczyźnie.

Ofiary to Cyganie z grupy Polska Roma: Majewscy, Kwiatkowscy, Chmielewscy oraz miejscowi, osiadli prawdopodobnie w Szczurowej, Cioronie.

W 2010 r. uczestnicy Międzynarodowego Taboru Pamięci Romów na miejscu mordu wkopali brzozowy krzyż.

W sobotę, 23 lipca 2011 o godz. 12.00, podczas XII Międzynarodowego Taboru Pamięci Romów, odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika upamiętniającego martyrologię Cyganów.

Pomnik projektowała romska artystka, absolwentka krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Małgorzata Mirga-Tas.

Przy drodze na niewielkim piaszczystym wzniesieniu, na betonowym postumencie postawiono drewniane rzeźby. Płyta pomnika a na niej od frontu-rzeźba upadającej kobiecej postaci, nad nią tablica z inskrypcją, z tyłu rzeźba klęczącego dziecka. Wokół 29 granitowych otoczaków, symbolizujących ofiary.

Na tablicy umieszczono następujący napis:

NIE BYŁO ŻYCIA DLA CYGANÓW W MIEŚCIE
I NA WSI ZABIJALI, ZABIJALI NAS.
CO ROBIĆ ? SZŁY Z DZIEĆMI CYGANKI W LAS,
DALEKO W LAS, BY NIE ZNALAZŁY NAS NIEMIECKIE PSY.
(PAPUSZA)

MIEJSCE PAMIĘCI O 29 ROMACH:
3 MĘŻCZYZNACH, 5 KOBIETACH
I 21 DZIECIACH, ZASTRZELONYCH
TUTAJ PRZEZ NIEMCÓW W 1943

Inskrypcję przygotowała Natalia Gancarz. Jest to fragment pieśni romskiej poetki Papuszy.

Pomnik znajduje się na Małopolskim Szlaku Martyrologii Romów.

Pomnik Pamięci o Zagładzie Romów w Borzęcinie - to miejsce nie ma jeszcze przewodnika, a jego lokalizacja jest niepotwierdzona. Jeśli znasz to miejsce, to tutaj możesz napisać przewodnik i/lub wskazać lokalizację tego miejsca.