Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej

Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej – okazały obelisk w centrum Szczecina (na Placu Żołnierza Polskiego) gloryfikujący Armię Czerwoną i podkreślający jej decydujący udział w wyparciu wojsk niemieckich z polskiego, według stanu po II wojnie światowej, Pomorza.

Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej – okazały obelisk w centrum Szczecina (na Placu Żołnierza Polskiego) gloryfikujący Armię Czerwoną i podkreślający jej decydujący udział w wyparciu wojsk niemieckich z polskiego, według stanu po II wojnie światowej, Pomorza.

Historia i opis

Monument został odsłonięty w dniu 26 kwietnia 1950 r. (w piątą rocznicę wkroczenia wojsk radzieckich do Szczecina). Jego projektantem był Stanisław Rudzik, natomiast dekorację rzeźbiarską wykonał Józef Starzyński.

Pomnik ma formę wykonanego z żelbetu i obłożonego płytami z piaskowca obelisku (wysokości ok. 17 m), na którym umocowano nadnaturalnej wielkości rzeźby trzymających się za ręce robotnika i żołnierza. Obelisk do lipca 1992 r. zwieńczony był betonową, pięcioramienną gwiazdą. Ponieważ górująca nad miastem gwiazda była traktowana przez niektóre siły polityczne jako symbol radzieckiej dominacji została ona, na wniosek radnych miasta, usunięta i obecnie jest przechowywana w magazynach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Boki obelisku zdobią herby miast pomorskich (Elbląga, Gdańska, Gdyni, Kołobrzegu, Szczecina, Tolkmicka, Ustki) z datami ich zdobycia przez Armię Czerwoną z udziałem jednostek Wojska Polskiego.

Usytuowanie pomnika i fragment jego nazwy mówiący o wdzięczności budzi kontrowersje. Co pewien czas pojawiają się propozycje jego demontażu bądź przebudowy. Postulowano już m.in.:

• przeniesienie pomnika na Cmentarz Centralny lub na nowy cmentarz przy ul. Bronowickiej
• umieszczenie na szczycie obelisku piastowskiego orła
• przekształcenie pomnika w Pomnik Przełomów
• ustawienie gwiazdy (która kiedyś wieńczyła pomnik) u jego podstawy, co symbolizować by miało upadek idei komunizmu.

Nazwa pomnika

Pomimo wspomnianej wyżej kontrowersji o uczuciowym fragmencie nazwy istnieje kwestia określenia sił zbrojnych, które w 1945 r. zajęły Szczecin. Była to Armia Czerwona. W źródłach jest spotykana nazwa "Pomnik Wdzięczności dla Armii Czerwonej", ale nazwa wskazująca Armię Radziecką jest dominująca.

Zobacz też

• pomniki w Szczecinie
• historia Szczecina