Rezerwat Jata

Rezerwat przyrody Jata – leśny rezerwat przyrody znajdujący się na terenie gminy Łuków w województwie lubelskim; na północno-zachodnim skraju Równiny Łukowskiej, w Lasach Łukowskich.

Przedmiotem ochrony (według aktu powołującego) jest zachowanie wielogatunkowego lasu o charakterze naturalnym z udziałem jodły, występującej tu na północno-wschodniej granicy swego zasięgu.

Zachodnia część rezerwatu (przylegająca do drogi Żdżary – Domanice przez Jagodne), o powierzchni 337,42 ha, objęta jest ochroną ścisłą, pozostała część, o powierzchni 779,52 ha, to rezerwat częściowy.

Z bagien na terenie rezerwatu wypływają rzeki Krzna Północna i Krzna Południowa.

Rezerwat przyrody Jata – leśny rezerwat przyrody znajdujący się na terenie gminy Łuków w województwie lubelskim; na północno-zachodnim skraju Równiny Łukowskiej, w Lasach Łukowskich.

Przedmiotem ochrony (według aktu powołującego) jest zachowanie wielogatunkowego lasu o charakterze naturalnym z udziałem jodły, występującej tu na północno-wschodniej granicy swego zasięgu.

Zachodnia część rezerwatu (przylegająca do drogi Żdżary – Domanice przez Jagodne), o powierzchni 337,42 ha, objęta jest ochroną ścisłą, pozostała część, o powierzchni 779,52 ha, to rezerwat częściowy.

Z bagien na terenie rezerwatu wypływają rzeki Krzna Północna i Krzna Południowa.

Flora

Drzewostany rezerwatu tworzą jodła, jawor, dąb, świerk, sosna oraz mniej licznie lipa, klon, wiąz, olsza i jesion. Znaczna część tego drzewostanu to ponad 100-letni starodrzew.

W warstwie runa rezerwatu występują gatunki rzadkie i objęte ochroną lub charakterystyczne dla innych stref geograficznych i klimatycznych. Występujące tu gatunki objęte ochroną, to: widłak jałowcowaty, widłak goździsty, wawrzynek wilczełyko, orlik pospolity, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, widłak jałowcowaty, widłak goździsty, bagno zwyczajne, podkolan biały, a objęte ochroną częściową to m.in. kruszyna pospolita, kalina koralowa, kopytnik pospolity, przytulia wonna, porzeczka czarna.

Fauna

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie między innymi gatunków -

• płazów, np. traszka grzebieniasta,
• gadów: zaskroniec zwyczajny, padalec, żmija zygzakowata,
• ptaków, tj. m.in. orlik krzykliwy, orzechówka, mysikrólik zwyczajny, gil, krzyżodziób świerkowy, bocian czarny, brodziec samotny, dzięcioł średni, muchołówka mała, puchacz zwyczajny, trzmielojad zwyczajny,
• ssaków: łoś, jeleń, sarna, dzik, 12 gatunków nietoperzy i in.

Turystyka

Miejsca pamięci

W granicach rezerwatu znajdują się pomniki upamiętniające wydarzenia historyczne związane z walką wyzwoleńczą na tym terenie:

Trasy turystyczne

Przez teren rezerwatu biegną:

• dydaktyczna ścieżka przyrodnicza "Rezerwat Jata": leśniczówka Jata – pomnik żołnierzy AK,
• zielony szlak pieszy: Szlak Powstańców Styczniowych ks. Brzóski,
• żółty szlak rowerowy: leśniczówka Jata - pomnik partyzantów polskich i radzieckich – pomnik ks. Brzóski – Żdżary (województwo lubelskie).

Historia ochrony przyrody

• W 1929 r. na łamach Ochrony Przyrody Władysław Szafer opublikował projekt rezerwatu.
• W 1930 r. decyzją Dyrekcji Lasów Państwowych w Siedlcach zatwierdzoną przez Ministerstwo Rolnictwa ustanowiono (na powierzchni ponad 300 ha) rezerwat w celu ochrony jodły.
• Zarządzenie Naczelnej Dyrekcji Lasów Państwowych Nr U/2015/3 z dnia 21 marca 1933 roku potwierdziło ustanowienie rezerwatu.
• Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 4 sierpnia 1952 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. z 1952 r. Nr 69, poz. 1049) ustanowiło rezerwat na obszarze 335,21 ha zgodnie z nową ustawą z 7 kwietnia 1949.
• Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 7 maja 1984 zmieniające zarządzenia w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1984 r. Nr 15, poz. 107 §1) rozszerzyło obszar rezerwatu do 1116,96 ha i wprowadziło podział na rezerwat ścisły i częściowy.

Linki zewnętrzne

• Rezerwat Jata (pdf) i galeria zdjęć
• Tajemnice rezerwatu Jata - katalog poplenerowej wystawy fotografii. Gmina Łuków.
• Formy ochrony przyrody. Nadleśnictwo Łuków.
• Jata, las w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom III (Haag – Kępy) z 1882 r.