Rezerwat Panieńskie Skały

Rezerwat przyrody Panieńskie Skały – rezerwat leśny i krajobrazowy o powierzchni 6,41 ha, założony w 1953. Znajduje się w zachodniej części Krakowa, w północnej części Pasma Sowińca na terenie Lasu Wolskiego, od strony Woli Justowskiej. Tereny te wchodzą w skład Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego.

Ochroną objęto dolną część długiego i głębokiego wąwozu zwanego Wolskim Dołem. Wąwóz ten w górnej części jest lessowy, w dolnej skalisty. Ma strome ściany o wysokości od kilku do kilkunastu metrów. Jego dnem prowadzi ścieżka zwana chodnikiem Grabowskiego – był to autor pierwszego przewodnika po Krakowie i okolicach. On też spopularyzował w 1822 r. nazwę Panieńskie skały. Dawniej nazywano je również Wolskimi Skałami lub Przygrzybem.

Wapienne skały pochodzą z okresu górnej jury i tworzą w Wolskim Dole bramę. Nazwa skał pochodzi od zakonnic z niedalekiego Klasztoru Norbertanek na Salwatorze, które schroniły się w tych okolicach podczas inwazji Tatarów w 1241 roku. Według popularnej legendy, zakonnice zostały w ostatniej chwili ocalone cudownie od hańby i śmierci, gdyż skałki zamknęły się za nimi, chroniąc je przed napastnikami. W miejscu rzekomego cudu stoi dziś figura Matki Boskiej. Według innej wersji, gdy Tatarzy dopędzali zakonnice skały zapadły się pod nimi chroniąc je przed pohańbieniem. Podobno pod skałami jest komnata i stół przy którym zasiadają do modlitwy, co jeszcze niedawno można było zobaczyć przez szczelinę w skale.

Zbocza rezerwatu porasta naturalny las bukowy (najstarszy w rejonie Lasu Wolskiego, większość drzew ma ok. 140-160 lat) z domieszką dębu, sosny, grabu i jaworu. Drzewostan bowiem tego lasu chroniony był od 1917 r. gdy las został wykupiony przez Kasę Oszczędności Miasta Krakowa. Dzięki temu też w lesie Wolskiego Dołu uchowały się bardzo stare okazy kwitnącego bluszczu pospolitego (bluszcz kwitnie dopiero po kilkudziesięciu latach życia). W runie leśnym wiosną, przed rozwojem liści przez drzewa zakwitają: zdrojówka rutewkowata, zawilec gajowy, szczyr trwały, śledziennica skrętolistna, kokorycz pełna, fiołek Rivina, miodunka ćma, przylaszczka pospolita. Występuje też kopytnik pospolity, konwalia majowa, a nawet rzadki wawrzynek wilczełyko.

W pobliżu rezerwatu znajdował się drewniany kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski, w którym nakręcono ostatnią scenę filmu "Potop" w reżyserii Jerzego Hoffmana. Obiekt spłonął doszczętnie w nocy z 5 na 6 kwietnia 2002 roku; najbardziej prawdopodobną przyczyną było podpalenie.

Rezerwat przyrody Panieńskie Skały – rezerwat leśny i krajobrazowy o powierzchni 6,41 ha, założony w 1953. Znajduje się w zachodniej części Krakowa, w północnej części Pasma Sowińca na terenie Lasu Wolskiego, od strony Woli Justowskiej. Tereny te wchodzą w skład Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego.

Ochroną objęto dolną część długiego i głębokiego wąwozu zwanego Wolskim Dołem. Wąwóz ten w górnej części jest lessowy, w dolnej skalisty. Ma strome ściany o wysokości od kilku do kilkunastu metrów. Jego dnem prowadzi ścieżka zwana chodnikiem Grabowskiego – był to autor pierwszego przewodnika po Krakowie i okolicach. On też spopularyzował w 1822 r. nazwę Panieńskie skały. Dawniej nazywano je również Wolskimi Skałami lub Przygrzybem.

Wapienne skały pochodzą z okresu górnej jury i tworzą w Wolskim Dole bramę. Nazwa skał pochodzi od zakonnic z niedalekiego Klasztoru Norbertanek na Salwatorze, które schroniły się w tych okolicach podczas inwazji Tatarów w 1241 roku. Według popularnej legendy, zakonnice zostały w ostatniej chwili ocalone cudownie od hańby i śmierci, gdyż skałki zamknęły się za nimi, chroniąc je przed napastnikami. W miejscu rzekomego cudu stoi dziś figura Matki Boskiej. Według innej wersji, gdy Tatarzy dopędzali zakonnice skały zapadły się pod nimi chroniąc je przed pohańbieniem. Podobno pod skałami jest komnata i stół przy którym zasiadają do modlitwy, co jeszcze niedawno można było zobaczyć przez szczelinę w skale.

Zbocza rezerwatu porasta naturalny las bukowy (najstarszy w rejonie Lasu Wolskiego, większość drzew ma ok. 140-160 lat) z domieszką dębu, sosny, grabu i jaworu. Drzewostan bowiem tego lasu chroniony był od 1917 r. gdy las został wykupiony przez Kasę Oszczędności Miasta Krakowa. Dzięki temu też w lesie Wolskiego Dołu uchowały się bardzo stare okazy kwitnącego bluszczu pospolitego (bluszcz kwitnie dopiero po kilkudziesięciu latach życia). W runie leśnym wiosną, przed rozwojem liści przez drzewa zakwitają: zdrojówka rutewkowata, zawilec gajowy, szczyr trwały, śledziennica skrętolistna, kokorycz pełna, fiołek Rivina, miodunka ćma, przylaszczka pospolita. Występuje też kopytnik pospolity, konwalia majowa, a nawet rzadki wawrzynek wilczełyko.

W pobliżu rezerwatu znajdował się drewniany kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski, w którym nakręcono ostatnią scenę filmu "Potop" w reżyserii Jerzego Hoffmana. Obiekt spłonął doszczętnie w nocy z 5 na 6 kwietnia 2002 roku; najbardziej prawdopodobną przyczyną było podpalenie.

Szlak turystyki pieszej

– żółty od Alei Kasztanowej na Woli Justowskiej aleją Panieńskich Skał poprzez rezerwat przyrody, a następnie na wzniesienie Lasku Wolskiego, do skrzyżowania ze szlakiem łączącym ZOO z Sowińcem.