Rezerwat Szczekotowo

Przewodnik
Mapa
Atrakcje

”	Szczekotowo — rezerwat przyrody archeologiczno-przyrodniczy położony w Puszczy Białowieskiej, w kwartale 214, na terenie gminy Hajnówka, w województwie podlaskim. Nazwa "Szczekotowo" pochodzi od nazwy wsi Szczekotowo, która w XVII-XVIII wiekach istniała w tym miejscu.

Czytaj dalej

”

Szczekotowo — rezerwat przyrody archeologiczno-przyrodniczy położony w Puszczy Białowieskiej, w kwartale 214, na terenie gminy Hajnówka, w województwie podlaskim. Nazwa "Szczekotowo" pochodzi od nazwy wsi Szczekotowo, która w XVII-XVIII wiekach istniała w tym miejscu.

Ogólna charakterystyka

Powierzchnia, według aktu powołującego: 36,44 ha;
Utworzony na mocy rozporządzenia MLiPD z 16.10.1979 roku;
Rodzaj rezerwatu: leśny, archeologiczny;
Przedmiot ochrony: zachowanie w naturalnym stanie rzeki Łutowni w Puszczy Białowieskiej wraz ze stanowiskami kurhanów.
Dominujący typ lasu: grąd.

Przez teren rezerwatu, od północy w kierunku południowym i południowo-wschodnim, przepływa rzeka Łutownia. Od zachodu rezerwat przecina czerwony szlak turystyczny z Hajnówki do Narewki, w środku obszaru chronionego, nagle skręcając, zmienia kierunek na północny.

Rezerwat Szczekotowo jest jedną z jego głównych atrakcji turystycznych.

Archeologia

Głównym przedmiotem ochrony są kurhany. Znajdują się tu dwa stanowiska kurhanów (po lewej stronie Łutowni), których jest w sumie 131 i jest to największe w Polsce stanowisko kurhanowe. Kurhany, czyli rytualne kopce ziemne, mają kształt półkolistego kopca o średnicy około 3 m i wysokości około 70-90 cm. Jednak jeden z nich dochodzi niemal do 20 m średnicy i przekracza 2 m wysokości. Niektóre z nich pokryte są kamieniami. Pochodzą z wieków X-XII i są świadectwem wczesnosłowiańskiego osadnictwa na Podlasiu. Jest to największe zgrupowanie kurhanów na terenie Puszczy. Przypominają one inne stanowiska kurhanów na Podlasiu. Wszystkie kurhany Szczekotowa zostały wpisane do rejestru zabytków województwa białostockiego — dzisiaj podlaskiego — decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Przyroda

Ponieważ nie przeprowadzano tu systematycznych wyrębów, rezerwat jest interesujący ze względu na swoją florę. Znajduje się tu jedno z trzech większych skupisk pomników przyrody w Puszczy Białowieskiej poza Białowieskim Parkiem Narodowym. Jest ich tu w sumie około trzydziestu, a są to przede wszystkim dęby (ok. dwudziestu), ponadto: sosna, grab, jesion, klon i świerk.

Północno-wschodnią część rezerwatu stanowi las mieszany reprezentujący zespół grądu miodownikowego Melitti-Carpinetum. Drzewostan tworzy tu grab i dąb, z domieszką świerka i dorodnej sosny. W podszycie występuje leszczyna, trzmielina brodawkowata i gatunki wchodzące w skład drzewostanu: grab, świerk, lipa. W runie spotyka się gatunki chronione: wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum i gnieźnik leśny Neottia nidus-avis.

W środkowej części rezerwatu występują lasy liściaste reprezentujące zespół grądu Tilio-Carpinetum. W kwartałach 214 C-B oraz 214 D-F występuje wiele dorodnych dębów i świerków o charakterze pomnikowym.

Duże powierzchnie w zachodniej części rezerwatu zajmują młodniki brzozowe i brzozowo-osikowe powstałe w miejscu zrębów zupełnych.

W sąsiedztwie Łutowni występują lasy łęgowe reprezentujące zespół Circaeo-Alnetum z fragmentami olsu typowego Carici elongatae-Alnetum. Nad brzegami Łutowni występują zatorfione turzycowe łąki i o półnaturalnym charakterze. W wielu miejscach opanowywane są one przez olszę i brzozę omszoną.

Wieś budnicka

Na polanie rezerwatu w wiekach XVII-XVIII istniała wieś budnicka o nazwie Szczekotowo. Wytwarzano tu węgiel drzewny, smołę i potaż. Wieś zniknęła po trzecim rozbiorze Polski. Po dziś dzień zachowały się na polanie czarne plamy — pozostałość po smolarniach i węglarniach — których od dwustu lat nie może poróść trawa, ze względu na skażenie gleby.

W południowo-wschodniej części rezerwatu występują porośnięte lasem ślady zagonów polnych dawnej wsi Szczekotowo.