Teatr Wybrzeże (dawniej Miejski Teatr Wybrzeże i Państwowy Teatr Wybrzeże w Gdańsku) – teatr, instytucja kultury wpisana do rejestru województwa pomorskiego, mająca swoją główną scenę w Gdańsku i scenę kameralną w Sopocie. W latach 2006-2012 teatr ten, obok Teatru Narodowego w Warszawie i Teatru Starego w Krakowie, był jedną z trzech narodowych scen dramatycznych, podlegających bezpośrednio Ministrowi Kultury.
HistoriaTeatr został założony w 1946. Początkowo działał pod nazwą "Miejski Teatr Wybrzeże" z siedzibą w Gdyni i składał się z kilku scen również w Gdańsku i w Sopocie. Od 1960 teatr prowadził działalność na dwóch scenach (gdańskiej i sopockiej). W 1967 Teatr Wybrzeże przeprowadził się do nowej siedziby na gdańskim Głównym Mieście, przy Targu Węglowym (zbudowanej w miejscu pochodzącego z 1801 r. Teatru Miejskiego, przebudowanego kompleksowo w latach 1933–1935 i zniszczonego pod koniec II wojny światowej). W 2002 dokonano gruntownej modernizacji przebudowy obecnego obiektu teatralnego.
Po obiecujących początkach działalności teatralnej skupionej wokół tzw. "grupy krakowskiej" Iwo Galla nastąpiły czasy socjalistycznego realizmu wypełnionego naturalizmem ery stalinowskiej. Po październikowej odwilży nastały również dla Teatru Wybrzeże czasy otwartości artystycznej. Inscenizacje teatralne lat 60. i 70. charakteryzowały się nowatorskimi i indywidualnymi wizjami teatru na skalę ogólnopolską z uwzględnieniem zaangażowania politycznego, kwestii moralnych i specyfiki polskiej.
1 stycznia 2006 nadano teatrowi status narodowego i zmieniono nazwę na Państwowy Teatr Wybrzeże w Gdańsku. Teatr utracił ten status z dniem 1 stycznia 2013 w związku z nowelizacją ustawy o prowadzeniu działalności kulturalnej z sierpnia 2011 r, a jego nazwę skrócono do Teatr Wybrzeże. Dyrektorzy- Iwo Gall 1946–1949
- Stanisław Kwaskowski (1949–1950)
- Tadeusz Rybowski 1950–1955
- Antoni Biliczak 1955–1980
- Andrzej Kudlik 1980–1987
- Stanisław Michalski 1988–2000
- Ewa Bonk-Woźniakiewicz 1993–2000
- Krzysztof Nazar 1995–2000
- Maciej Nowak 2000–2006
- Adam Orzechowski od 2006
Kierownicy artystyczni- Lidia Zamkow 1953–1954
- Zygmunt Hübner 1956–1960
- Jerzy Goliński 1960–1967
- Tadeusz Minc 1967–1969
- Marek Okopiński i Stanisław Hebanowski 1969–1980
Osoby współpracujące z teatremNiektórzy aktorzy- Mirosław Baka
- Henryk Bista
- Magdalena Boć
- Joanna Bogacka
- Zbigniew Cybulski
- Bogusława Czosnowska
- Mirosława Dubrawska
- Edmund Fetting
- Jerzy Goliński
- Tadeusz Gwiazdowski
- Leszek Herdegen
- Stanisław Igar
- Jolanta Jackowska-Czop
- Kalina Jędrusik
- Marta Jankowska
- Piotr Jankowski
- Bogumił Kobiela
- Dorota Kolak
- Emilia Komarnicka
- Maciej Konopiński
- Łukasz Konopka
- Lucyna Legut
- Jerzy Łapiński
- Krystyna Łubieńska
- Stanisław Michalski
- Beata Poźniak
- Ryszard Ronczewski
- Andrzej Szalawski
- Marek Tynda
- Halina Winiarska
Reżyserzy- Anna Augustynowicz
- Krzysztof Babicki
- Wiktor Biegański
- Zbigniew Bogdański
- Kazimierz Braun
- Zygmunt Hübner
- Grażyna Kania
- Maciej Karpiński
- Jan Klata
- Bohdan Korzeniewski
- Ryszard Major
- Tadeusz Minc
- Krzysztof Nazar
- Maciej Prus
- Konrad Swinarski
- Ingmar Villqist
- Andrzej Wajda
- Rudolf Zioło
Scenografowie- Iwo Gall
- Lidia Mintycz
- Wojciech Krakowski
- Jerzy Skarżyński
- Marian Kołodziej
Inni- Paweł Demirski – kierownik literacki (2003-2006)
- Władysław Zawistowski – kierownik literacki (1977-1991)
- Stanisław Radwan – kompozytor
Znaczące przedstawienia- Homer i Orchidea (Gajcego) – 1946
- Balladyna (Słowackiego) – 1947
- Jak wam się podoba (Szekspira) – 1947
- Maria Stuart (Słowackiego) – 1949
- Wiśniowy sad (Czechowa) – 1949
- Barbarzyńcy (Gorkiego) – 1953
- Tragedia optymistyczna (Wsiewołoda Wiszniewskiego) – 1955
- Pan Puntilla i jego sługa Matt (Brechta)
- Zbrodnia i kara (Dostojewskiego) – 1958
- Kapelusz pełen deszczu (Michaela Vinzenza Gazzy) – 1959
- Smak miodu (Shelagh Delaney) – 1959
- Zabawa jak nigdy (Saroyana) – 1960
- Nosorożec (Ionesco) – 1960
- Indyk (Mrożka) – 1961
- Frank V. (Dürrenmatta) – 1962
- Jan Maciej Karol Wścieklica (Witkacego) – 1966
- Tragedia o bogaczu i łazarzu (Anonim Gdański) – 1968
- Ulisses (Słomczyńskiego) – 1970
- Czekając na Godota (Becketta) – 1970
- Termopile Polskie (Micińskiego) – 1970
- Cmentarzysko samochodów (Arrabala) – 1972
- Iwona księżniczka Burgunda (Gombrowicza) – 1977
- Dziady (Mickiewicza) – 1980
- Sprawa Dantona (Przybyszewskiej – 1980
- Ślub (Gombrowicza) – 1982
- Vatzlav Sławomira Mrożka – 1982
- Operetka (Gombrowicza) – 1984
- Kordian (Słowackiego) – 1984
- Pułapka (Różewicza) – 1984
- Wiśniowy sad (Czechowa) – 1985
- Historia (Gombrowicza) – 1990
- Arkadia (Toma Stopparda) – 1994
- Trzy siostry (Czechowa) – 1995
- Beczka prochu (Dejana Dukovskiego) – 2002
- Don Carlos (Schillera) – 2003
- Noże w kurach (Davida Harrowera) – 2003
- Sprawa miasta Ellmitt (Ingmara Villqista) – 2003
- Grupa Laokoona – 2007
- Blaszany Bębenek – 2008
Współudział- Festiwal Szekspirowski – doroczny letni festiwal teatralny organizowany przez Gdański Teatr Szekspirowski
|