Uniwersytet Warszawski

Uniwersytet Warszawski – polska uczelnia państwowa, założona 19 listopada 1816 roku w Warszawie. Najlepszy uniwersytet w Polsce według The Times Higher Education Supplement (QS World University Rankings). W rankingu szanghajskim (ARWU) z 2012 roku uczelnia została sklasyfikowana na miejscach 301-400. Według ogólnoświatowego rankingu szkół wyższych Webometrics Ranking of World Universities ze stycznia 2013, opracowanego przez hiszpański instytut Consejo Superior de Investigaciones Científicas uczelnia zajmuje 1. miejsce w Polsce wśród uniwersytetów, a na świecie 234. pośród wszystkich typów uczelni. Corocznie uniwersytet zajmuje 1-2 miejsce w rankingu polskich uczelni państwowych przeprowadzanych przez "Rzeczpospolitą" i "Perspektywy".

Uniwersytet Warszawski – polska uczelnia państwowa, założona 19 listopada 1816 roku w Warszawie. Najlepszy uniwersytet w Polsce według The Times Higher Education Supplement (QS World University Rankings). W rankingu szanghajskim (ARWU) z 2012 roku uczelnia została sklasyfikowana na miejscach 301-400. Według ogólnoświatowego rankingu szkół wyższych Webometrics Ranking of World Universities ze stycznia 2013, opracowanego przez hiszpański instytut Consejo Superior de Investigaciones Científicas uczelnia zajmuje 1. miejsce w Polsce wśród uniwersytetów, a na świecie 234. pośród wszystkich typów uczelni. Corocznie uniwersytet zajmuje 1-2 miejsce w rankingu polskich uczelni państwowych przeprowadzanych przez "Rzeczpospolitą" i "Perspektywy".

Obecne władze

• dr hab. Marcin Pałys, prof. UW – Rektor
• prof. dr hab. Marta Kicińska-Habior – Prorektor ds. Studentów i Jakości Kształcenia
• prof. dr hab. Alojzy Nowak – Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Zagranicą
• dr hab. Anna Giza-Poleszczuk, prof. UW – Prorektor ds. Rozwoju i Polityki Finansowej
• prof. dr hab. Tadeusz Tomaszewski – Prorektor ds. Zasobów Ludzkich i Kształcenia Ustawicznego

Poczet rektorów

1. Wojciech Szweykowski (1818–1831)
2. Józef Karol Skrodzki (1831)
3. Józef Mianowski (1862–1869)
4. Piotr Ławrowski (1869–1873)
5. Nikołaj Błagowieszczański (1874–1884)
6. Nikołaj Ławrowski (1884–1890)
7. Michaił Szałfiejew (1895)
8. Pawieł Kowalewski (1896)
9. Grigorij Zenger (1896)
10. Michaił Szałfiejew (1898)
11. Grigorij Uljanow (1899–1903)
12. Piotr Ziłow (1904)
13. Jefim Karski (1905–1911)
14. Wasilij Kudrewiecki (1911–1912)
15. Iwan Trepicyn (1913)
16. Siergiej Wiechow (1914–1915)
17. Józef Brudziński (1915–1917)
18. Antoni Kostanecki (1917–1919)
19. Stanisław Józef Thugutt (1919–1920)
20. Jan Karol Kochanowski (1920–1921)
21. Jan Mazurkiewicz (1921–1922)
22. Jan Łukasiewicz (1922–1923)
23. Ignacy Koschembahr-Łyskowski (1923–1924)
24. Franciszek Krzyształowicz (1924–1925)
25. Stefan Pieńkowski (1925–1926)
26. Bolesław Hryniewiecki (1926–1927)
27. Ks. Antoni Szlagowski (1927–1928)
28. Gustaw Przychocki (1928–1929)
29. Tadeusz Brzeski (1929–1930)
30. Mieczysław Michałowicz (1930–1931)
31. Jan Łukasiewicz (1931–1932)
32. Józef Ujejski (1932–1933)
33. Stefan Pieńkowski (1933–1936)
34. Włodzimierz Antoniewicz (1936–1939)
35. Jerzy Modrakowski (1939)
36. Stefan Pieńkowski (1945–1947)
37. Franciszek Czubalski (1947–1949)
38. Jan Wasilkowski (1949–1952)
39. Stanisław Turski (1952–1969)
40. Zygmunt Rybicki (1969–1980)
41. Henryk Samsonowicz (1980–1982)
42. Kazimierz Albin Dobrowolski (1982–1985)
43. Rector electus Klemens Szaniawski (1984)
44. Grzegorz Białkowski (1985–1989)
45. Andrzej Kajetan Wróblewski (1989–1993)
46. Włodzimierz Siwiński (1993–1999)
47. Piotr Węgleński (1999–2005)
48. Katarzyna Chałasińska-Macukow (2005–2012)
49. Marcin Pałys (2012-)

Historia

1816–1831

W listopadzie roku 1816 król Polski Aleksander I przychylił się do inicjatywy Stanisława Kostki Potockiego i Stanisława Staszica, podejmując decyzję (Postanowienie naznaczające założenie Szkoły Głównéy pod imieniém Królewskiego Uniwersytetu z dnia 7 (19) listopada 1816 r. – Dz.Pr.K.P. Tom XIII, Nr 51, str. 90-95) o utworzeniu Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego – przez połączenie Szkoły Prawa i Nauk Administracyjnych (zał. 1808) oraz Szkoły Lekarskiej zwanej też Akademickim Wydziałem Lekarskim (zał. 1809). Po uzupełnieniu uczelnia składała się z 5 wydziałów:

• Prawa i Nauk Administracyjnych (9 katedr: Nauk Przygotowawczych; Pandektów; Prawa Polskiego Dawnego i Historii Prawa Polskiego; Prawa Cywilnego Obecnie Obowiązującego; Prawa Kryminalnego, Postępowania Cywilnego i Kryminalnego i Konstytucji; Prawa Kanonicznego; Ekonomii Politycznej, Prawa Administracyjnego, Prawa Policyjnego i Nauki Finansowej; Nauki Handlu, Prawa Handlowego i Statystyki; Technologii, Rolnictwa i Leśnictwa: do roku 1819) – wybitnymi profesorami byli: J. W. Bandtkie (historia prawa polskiego) i F. Skarbek (ekonomia)
• Nauk Lekarskich (10 katedr: Anatomii Teoretycznej i Praktycznej oraz Porównawczej; Farmacji, Farmakologii, Chemii Policyjnej i Prawnej; Fizjologii i Dietetyki; Patologii Ogólnej, Historii Medycyny i Propedeutyki; Materii Lekarskiej, Toksykologii i Formularza, czyli Receptury; Chirurgii Teoretycznej; Chirurgii Operacyjnej; Patologii i Terapii Szczegółowej; Położnictwa, Chorób Ciężarnych, Położnic i Nowo narodzonych; Chorób Epizootycznych, Medycyny Prawnej i Policji Lekarskiej) – wybitnymi profesorami byli: J. Mile (fizjologia), M. Roliński (anatomia) i J. B. Freyer (materia lekarska)
• Teologicznego (6 katedr: Pisma Św. i Nauk Pomocniczych; Historii Kościoła; Prawa Kościelnego; Teologii Dogmatycznej; Teologii Moralnej; Teologii Pasterskiej) – wybitnymi profesorami byli: W. A. Szweykowski (teologia pasterska) i P. Szymański (biblistyka)
• Filozoficznego (powstał w roku 1817)
• Nauk i Sztuk Pięknych, powstał w roku 1818, (w latach 1826–1829 studiował tu Fryderyk Chopin)

W 1830 roku król Mikołaj I, upamiętniając swego brata Aleksandra II, przemianował uczelnię na Uniwersytet Królewsko-Aleksandrowski (Postanowienie dozwalające Uniwersytetowi Warszawskiemu przyiąć nazwanie Uniwersytetu Królewsko-Alexandrowskiego z dnia 18 (30) marca 1830 r. – Dz.Pr.K.P. Tom XIII, Nr 51, str. 86-90).

Po upadku Powstania listopadowego, w którym uczestniczyło wielu studentów, uniwersytet został zamknięty.

1857–1869

W 1857 roku otwarto Akademię Medyko-Chirurgiczną (ograniczona do dwóch wydziałów: lekarskiego i farmaceutycznego), a w 1862 Szkołę Główną Warszawską (Варшавская Главная Школа), posiadającej cztery wydziały:

• Prawa i Administracji
• Filologiczno-Historyczny
• Matematyczno-Fizyczny
• Lekarski

Rektorem uczelni został Józef Mianowski. Szkołę zamknięto niedługo po upadku Powstania styczniowego (w 1869).

1870–1918

W 1870 roku otwarto Cesarski Uniwersytet Warszawski (Императорский Варшавский Университет). W trakcie pierwszej wojny światowej uniwersytet został ewakuowany do Rostowa nad Donem (1915), gdzie do końca lipca 1917 roku działał jako "Cesarski Uniwersytet Warszawski w m.Rostowie nad Donem" (Императорский Варшавский Университет в г.Ростове-на-Дону). Uczelnia została następnie przekształcona postanowieniem Rządu Tymczasowego w Uniwersytet w Rostowie nad Donem. Jednocześnie w latach 1915–1918 niemieckie władze okupacyjne wyraziły zgodę na działalność Uniwersytetu w Warszawie.

1918–1939

W odrodzonym państwie polskim uczelnia funkcjonowała jako Uniwersytet Warszawski. Po raz pierwszy w swojej historii wszystkie władze UW pochodziły z wyboru. Na początku lat trzydziestych uniwersytet stał się największą polską uczelnią – pracowało tam 250 profesorów i docentów, a naukę pobierało 10 000 studentów. Po śmierci Józefa Piłsudskiego w 1935 Senat UW zmienił nazwę uczelni na Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

1939–1945

W trakcie okupacji polskie uczelnie wyższe były zamknięte. Zbiory i wyposażenie wielu nowoczesnych pracowni UW zostały wywiezione do Niemiec. Sam uniwersytet przekształcono w koszary żandarmerii. Pomimo zakazów okupanta i groźby kary śmierci, wielu wykładowców prowadziło zajęcia ze studentami w mieszkaniach prywatnych. W ten sposób powstała rozbudowana struktura tajnego nauczania, stanowiąca część polskiego ruchu oporu. W 1944 roku w zajęciach uczestniczyło już ok. 300 pracowników naukowych i 3 500 studentów. Większość studentów była jednocześnie żołnierzami podziemia. W czasie wojny zginęło 63 profesorów UW. Budynki uczelniane uległy zniszczeniu w 60%, a zbiory w 70–80%.

Po roku 1945

Po wojnie powrócono do nazwy Uniwersytet Warszawski. W grudniu 1945 roku zajęcia rozpoczęło ponad 4 000 studentów.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z 24 października 1949 r. zlikwidowano Wydziały: Lekarski i Farmaceutyczny, a w ich miejsce utworzono Akademię Lekarską (później Medyczną). Zlikwidowano też Wydział Teologii Ewangelickiej i Wydział Teologii Katolickiej, wyodrębniając odpowiednio Chrześcijańską Akademię Teologiczną i Akademię Teologii Katolickiej.

W 1968 roku Uniwersytet otworzył filię w Białymstoku, przekształconą w 1997 roku w samodzielny Uniwersytet w Białymstoku.

Uniwersytet Warszawski był za czasów PRL ważnym ośrodkiem opozycyjnym. W marcu 1968 roku na uczelni doszło do masowych demonstracji studenckich.

Kampusy i budynki uniwersyteckie

Kampus Główny

Władze uniwersytetu, znaczna część administracji i niektóre z wydziałów urzędują w zabytkowych gmachach przy Krakowskim Przedmieściu. Główne wejście na teren kampusu prowadzi przez zabytkową Bramę Główną UW. Do budynków na tym terenie należą:

• pałac Kazimierzowski – rektorat UW
• dawny gmach Biblioteki Uniwersyteckiej, tzw. Stary BUW, po wybudowaniu dla biblioteki nowego, przestronnego lokum na ulicy Dobrej, został zmodernizowany. Obecnie znajdują się w nim sale wykładowe.
• Gmach Pomuzealny – Instytut Historyczny UW
• Budynek Poseminaryjny – Collegium Iuridicum I – siedziba Wydziału Prawa i Administracji
• pałac Uruskich (siedziba Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych)
• pałac Tyszkiewiczów
• dawna "Szkoła Główna" siedziba Instytutu Archeologii Wydziału Historycznego UW.
• Auditorium Maximum
• Budynek Porektorski siedziba Wydziału Orientalistycznego UW i Instytutu Historii Sztuki UW.

W okolicach Kampusu Głównego są zlokalizowane również inne budynki uniwersyteckie. Są to m.in.:

• Nowy Świat 67 – siedziba instytutów: Nauk Politycznych i Polityki Społecznej
• Nowy Świat 69 – budynek Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (Instytut Dziennikarstwa, Katedra Europeistyki), Wydziału Prawa i Administracji oraz Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych
• Krakowskie Przedmieście 1 - siedziba Instytutu Badań Interdyscyplinarnych "Artes Liberales", Instytutu Filologii Klasycznej Wydziału Polonistyki, Instytutu Prawa Międzynarodowego Wydziału Prawa i Administracji
• Krakowskie Przedmieście 3 – siedziba wydziałów: Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Filozofii i Socjologii
• Karowa – Instytut Studiów Regionalnych i Globalnych WGiSR (Karowa 20, budynek zajmowany razem z Domem Spotkań z Historią), Instytut Socjologii.

Powiśle

U podnóża skarpy warszawskiej, poniżej kampusu głównego UW, nad brzegiem Wisły zlokalizowano niedawno nową siedzibę Biblioteki Uniwersyteckiej. W jej budynku znajdują się także pomieszczenia Wydziału Prawa i Administracji. Na ulicy Bednarskiej znajduje się Sekcja Koreanistyki Wydziału Orientalistycznego, a przy ulicy Browarnej część Wydziału Neofilologii oraz Wydziału Lingwistyki Stosowanej. W przyszłości planowana jest dalsza rozbudowa instytucji uniwersyteckich w tej części Powiśla.

Kampus Ochota

W dzielnicy Ochota, w tzw. "Kampusie Ochota", gdzie mieszczą się także placówki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Polskiej Akademii Nauk, znajdują się:

• Wydział Biologii
• Wydział Chemii
• Wydział Geologii
• Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki
• Instytut Geofizyki Wydziału Fizyki
• Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego (ICM)
• Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
• Studium Wychowania Fizycznego i Sportu

Mokotów

W rejonie ulic Smyczkowej i Szturmowej na Mokotowie (Służew) zlokalizowano szereg budynków uniwersyteckich. W szczególności swoje siedziby mają tu niektóre jednostki Wydziału Lingwistyki Stosowanej, Wydział Zarządzania, budynki Wydziału Fizyki oraz kilka jednostek niższego szczebla.

W budynku przy alei Niepodległości 22 nazywanym "Ośrodek Ksawerów", przejętym przez UW od Akademii Spraw Wewnętrznych, znajduje się szereg jednostek niższego szczebla, w tym Centrum Europejskie UW oraz Ośrodek Studiów Amerykańskich.

Inne lokalizacje

Pozostałe jednostki uczelni rozrzucone są głównie po różnych częściach Śródmieścia. Tu znajdują się m.in.

• Wydział Nauk Ekonomicznych (ul. Długa – Muranów / Nowe Miasto)
• Wydział Psychologii (Muranów – ul. Stawki)
• Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji, wydział ten jest bardzo rozproszony:
  • Siedziba dziekana: Śródmieście Południe – ul. Żurawia,
  • Instytut Stosowanych Nauk Społecznych: Kampus – ul. Nowy Świat
  • Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego: Mokotów – ul. Podchorążych
• Wydział Fizyki (ul. Hoża)
• Obserwatorium Astronomiczne (al. Ujazdowskie)
• Instytut Stosunków Międzynarodowych (ul. Żurawia)
• Wydział Pedagogiczny (ul. Mokotowska)
• Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego ul. Żurawia 4

Struktura

W skład Uniwersytetu Warszawskiego wchodzi 20 wydziałów, a także liczne jednostki dydaktyczne i administracyjne.

Wydziały

• Wydział "Artes Liberales"
• Wydział Biologii
• Wydział Chemii
• Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
• Wydział Filozofii i Socjologii
• Wydział Fizyki
• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
• Wydział Geologii
• Wydział Historyczny
• Wydział Lingwistyki Stosowanej
• Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki
• Wydział Nauk Ekonomicznych
• Wydział Neofilologii
• Wydział Orientalistyczny
• Wydział Pedagogiczny
• Wydział Polonistyki
• Wydział Prawa i Administracji
• Wydział Psychologii
• Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji
• Wydział Zarządzania

Pozostałe jednostki naukowo-dydaktyczne

• Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego
• Centrum Europejskie UW
• Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej UW
• Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji (COME)
• Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego
• Instytut Ameryk i Europy
  • Centrum Studiów Latynoamerykańskich UW (CESLA)
  • Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
  • Ośrodek Studiów Amerykańskich (OSA)
• Instytut Filologii Klasycznej
• Instytut Studiów Społecznych
• Interdyscyplinarne Centrum Genetyki Zachowania
• Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego (ICM)
• Katedra Erazma z Rotterdamu
• Katedra UNESCO – Trwałego rozwoju
• Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych (Kolegium MISH)
• Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych (Kolegium MISMaP)
• Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska
• Ośrodek Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej
• Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich
• Ośrodek Studiów Brytyjskich
• Polski Komitet Alliance Française
• Studium Wychowania Fizycznego i Sportu
• Szkoła Języków Obcych
• Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
• Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym
• Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii (UOTT)
• Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego (UOUW)

Inne jednostki

• Archiwum
• Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
• Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego
• Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego
• Teatr Hybrydy Uniwersytetu Warszawskiego
• Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Zakład Graficzny
• Zespół Pieśni i Tańca "Warszawianka"
• Studencki Klub Górski
• Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich w Warszawie
• Akademicka Telewizja Naukowa (ATVN)
• Akademickie Radio Kampus

Organizacje studenckie

Na Uniwersytecie Warszawskim działają ogólnopolskie organizacje studenckie:

• Akademickie Stowarzyszenie Katolickie "Soli Deo", prezes koła terenowego UW: Agnieszka Szufarska
• Demokratyczne Zrzeszenie Studenckie, przewodniczący DZS UW: Maciej Łapski
• Niezależne Zrzeszenie Studentów, przewodniczący Zarządu NZS UW: Monika Sobczak
• Zrzeszenie Studentów Polskich, przewodniczący Rady Uczelnianej ZSP UW: Artur Jemielita

Wybrani absolwenci

Laureaci Nagrody Nobla:

• Henryk Sienkiewicz (1846–1916) – absolwent Szkoły Głównej Warszawskiej, laureat Nagrody Nobla z Literatury (1905)
• Menachem Begin (1913–1992) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1935), laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1978)
• Józef Rotblat (1908–2005) – obronił doktorat na Wydziale Fizyki (1938), laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1995)
• Leonid Hurwicz (1917–2008) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1938), laureat Nagrody Nobla z Ekonomii (2007)

Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej:

• Kazimierz Sabbat (1913–1989) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1939), Prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1986–1989
• Lech Kaczyński (1949–2010) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1971), Prezydent RP w latach 2005–2010
• Bronisław Komorowski (ur. 1952) – absolwent Wydziału Historycznego (1977), Prezydent RP od 2010 roku

Premierzy Polski:

• Jan Kucharzewski (1876–1952) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1898), Premier Królestwa Polskiego w latach 1917–1918 i ponownie w 1918
• Leopold Skulski (1877–1940) – absolwent farmacji (1903), Prezes Rady Ministrów w latach 1919–1920
• Tadeusz Mazowiecki (1927-2013) – student Wydziału Prawa i Administracji (studiów nie ukończył), Prezes Rady Ministrów w latach 1989–1991
• Jan Olszewski (ur. 1930) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1953), Prezes Rady Ministrów w latach 1991–1992
• Włodzimierz Cimoszewicz (ur. 1950) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1972), Prezes Rady Ministrów w latach 1996–1997
• Jarosław Kaczyński (ur. 1949) – absolwent Wydziału Prawa i Administracji (1971), Prezes Rady Ministrów w latach 2006–2007

Uniwersytet Warszawski w fikcji

• W powieści Operacja Piorun pióra Iana Fleminga absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego jest Ernst Stavro Blofeld. Szef WIDMO, jeden z najgroźniejszych przeciwników Jamesa Bonda. Warto nadmienić, że w ekranizacji tego dzieła nie wspomina się w ogóle o młodości Blofelda.