Pałac Kronenberga

Pałac Leopolda Kronenberga zwany też Domem Kronenberga – nieistniejący budynek wybudowany w stylu eklektycznym ("ciężki, renesansowy budynek wzniesiony przez architekta z Berlina" – jak opisywał go przewodnik po Warszawie z 1904.) znajdujący się u zbiegu ulicy Królewskiej i placu Małachowskiego. Został spalony podczas działań wojennych we wrześniu 1939 i rozebrany w latach 1961-1962 w związku z budową hotelu Victoria w 1976.

Pałac Leopolda Kronenberga zwany też Domem Kronenberga – nieistniejący budynek wybudowany w stylu eklektycznym ("ciężki, renesansowy budynek wzniesiony przez architekta z Berlina" – jak opisywał go przewodnik po Warszawie z 1904.) znajdujący się u zbiegu ulicy Królewskiej i placu Małachowskiego. Został spalony podczas działań wojennych we wrześniu 1939 i rozebrany w latach 1961-1962 w związku z budową hotelu Victoria w 1976.

Historia

W 1867 bankier warszawski Leopold Stanisław Kronenberg nabył od Bernarda Kohena posesję nr 1348 przy ówczesnym placu Ewangelickim, a w następnym roku dokupił część posesji nr 1076. Projekt pałacu zamówił u architekta berlińskiego Friedricha Hitziga (1811–1881) – ucznia Karla Friedricha Schinkla. Projekt został sporządzony w 1868. Po wyburzeniu kamienicy Augusta Arndta rozpoczęto budowę, którą ukończono w 1871.

Pałac o dwóch piętrach i bardzo wysokim dachu mansardowym został usytuowany fasadą frontową w stronę placu Ewangelickiego. Pośrodku elewacji widniała loggia o arkadach opartych na zdwojonych kolumnach korynckich. Na końcach fasady znajdowały się trzyosiowe ryzality. W środkowej części budynku znajdowała się reprezentacyjna klatka schodowa o przeszklonym suficie, białych marmurowych schodach i ścianach pokrytych wiśniową marmoryzacją. Budynek zdobiony był ozdobami architektonicznymi z gliny palonej pochodzącymi z fabryki Stalewskich (później zakład zduński R. Steinkellera na Solcu). Na dziedzińcu mieściły się powozownia, mieszkania dla oficjalistów i obszerna stajnia. W podziemiach umieszczono urządzenia do gazowego oświetlania i do ogrzewania pomieszczeń pałacu gorącym powietrzem. Pierwsze piętro zajmowały pomieszczenia reprezentacyjne i mieszkanie właściciela pałacu. Drugie piętro przeznaczono na mieszkania synów właściciela i pokoje gościnne.

Wystrój rzeźbiarski fasad budynku był dziełem rzeźbiarza Leonarda Marconiego: kompozycja rzeźbiarska wypełniająca tympanon nad loggią oraz cztery kariatydy w środkowym ryzalicie.

Do pałacu od strony ulicy Traugutta w pierwszych latach XX wieku dobudowano kamienicę Krasińskich według projektu architekta Jana Heuricha.

W pałacu miała swą siedzibę tymczasowa Rada Stanu (1917) oraz dwa poselstwa - Danii (1930) i Portugalii (1938).

Dzięki wysokiej jakości robót budowlanych pałac przetrwał pożar w pierwszych dniach II wojny światowej w stanie pozwalającym na odbudowę. W pożarze utracił tylko dach i część stropów, mury pozostały prawie nie uszkodzone. Niestety w latach 70. XX wieku budynków z drugiej połowy XIX stulecia nie otaczano należytą ochroną konserwatorską. Z pałacu po rozbiórce ocalały tylko cztery granitowe trzony kolumn, jednej z nich użyto do budowy pomnika Electio Viritim na warszawskiej Woli.