Park Skaryszewski

Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego – zabytkowy park krajobrazowy w Warszawie, wpisany do rejestru zabytków z dn. 13 grudnia 1973 pod numerem 875. Park o powierzchni 58 ha założony został na terenach skaryszewskiego pastwiska miejskiego (miejsce to wcześniej było określane jako Saska Kępa) w latach 1905–1922 przez Franciszka Szaniora.

Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego – zabytkowy park krajobrazowy w Warszawie, wpisany do rejestru zabytków z dn. 13 grudnia 1973 pod numerem 875. Park o powierzchni 58 ha założony został na terenach skaryszewskiego pastwiska miejskiego (miejsce to wcześniej było określane jako Saska Kępa) w latach 1905–1922 przez Franciszka Szaniora.

Lokalizacja

Park znajduje się na Pradze Południe. Jego granice wyznaczają al. Zieleniecka, al. Waszyngtona i ul. Międzynarodowa oraz południowa linia brzegowa Jeziorka Kamionkowskiego. Od wschodu, razem z ciągnącym się aż do ul. Kinowej parkiem „OWS Waszyngtona” (bulwarem Stanisława Augusta), tworzy jedną z największych w Warszawie enklaw zieleni.

Zaprojektowano go jako wielkomiejski ośrodek parkowy dla rekreacji i wypoczynku, z rozwiniętą siecią komunikacyjną, przystosowaną do ówczesnego ruchu pojazdów konnych. Zaprojektowane przez Szaniora sztuczne jeziorka w sposób niezwykły współgrają z bogatą szatą roślinną, którą wysadził rozległy park. Całości dopełniają nasypane wzgórza, sztuczny wodospad i rozarium. W parku można podziwiać 280 gatunków drzew i krzewów.

Pochodzenie nazwy

Powstał jako Park Skaryszewski, zachowując nazwę pastwiska miejskiego, na którego terenie powstał. Nazwa pochodzi od lokowanego w pobliżu, na terenach wsi Kamion, miasta Skaryszew. W okresie międzywojennym nadano mu imię Ignacego Jana Paderewskiego – polskiego pianisty, kompozytora, polityka – jednego z twórców niepodległego państwa polskiego. Po wojnie, z powodów politycznych usunięto imię Paderewskiego z nazwy. Przywrócono je w 1980. Potocznie nazywany jest określeniem z gwary warszawskiej – Skaryszakiem bądź także Padereszczakiem.

Rzeźby i pomniki

• Popiersie Ignacego Jana Paderewskiego (rondo Waszyngtona),
• Rzeźba „Rytm” Henryka Kuny (1929),
• Rzeźba „Tancerka” Stanisława Jackowskiego (1927),
• Rzeźba „Kąpiąca się” Olgi Niewskiej (1929),
• Pomnik E. M. House’a (1932, rekonstrukcja 1992),
• Pomnik żołnierzy radzieckich (1945),
• Kamień pamięci poległych lotników brytyjskich niosących pomoc powstaniu warszawskiemu 1944 (1988)
• Kamień w miejscu potyczki oddziału Armii Krajowej obwodu Praga z Niemcami w dniu wybuchu powstania warszawskiego 1944,
• Płyta pamięci poległych w II wojnie światowej sportowców-akademików,
• Kapliczka wykonana przez architekta Janusza Alchimowicza,
• Pomnik pamięci ofiar ataku terrorystycznego 11.09.2001 na World Trade Center w Nowym Jorku (2002)

Inne obiekty

• Korty tenisowe AZS
• Muszla koncertowa – administrowana przez Centrum Promocji Kultury
• Stadion – obecnie użytkowany przez klub sportowy Drukarz
• Restauracja „Figaro Park”
• Kawiarnia „Misianka”
• Stacja pomp MPWiK
• Pub „Pod Pstrągiem” – równocześnie jest wypożyczalnią sprzętu żeglarskiego

Stadion

Pierwsze wzmianki o stadionie Akademickiego Związku Sportowego pochodzą z 1917. W 1926 po uzyskaniu dotacji od miasta w wysokości 59500 zł z funduszu dla bezrobotnych rozpoczęto budowę. Stadion uruchomiono we wrześniu 1927. W jego skład wchodziły: bieżnia i skocznie lekkoatletyczne, boisko piłkarskie, 6 kortów tenisowych i pływalnia na Jeziorku Kamionkowskim. Stadion mógł pomieścić 6000 widzów, był wyposażony w krytą trybunę (1000 miejsc). Na bieżni odbył się w 1929 bieg lekkoatletyczny z udziałem Paavo Nurmiego, który nieoczekiwanie przegrał go ze Stanisławem Pietkiewiczem.

Uzytkownikiem stadionu był zarówno AZS, jak i poszczególne uczelnie. Odbywały się tam międzyuczelniane zawody znane jako Tydzień Sportu Akademickiego. Był również wynajmowany przez kluby sportowe takie jak Jur, Hakoah, PWATT.

W czasie II wojny światowej trybuny spłonęły.

Ciekawostki

• Park w 2009 r. uzyskał tytuł Najpiękniejszego Parku w Polsce oraz trzecią lokatę w konkursie Najpiękniejszego Parku w Europie.
• Od kilku lat w Parku na wyspie OWS Waszyngtona od strony bulwaru Stanisława Augusta w rocznicę bitwy o Olszynkę Grochowską odbywa się jej rekonstrukcja. Bierze w niej udział kilkaset osób z Polski oraz kilku państw europejskich (przede wszystkim z Białorusi, Rosji i Litwy).
• Na wyspie OWS Waszyngtona w czerwcu 2007 roku z okazji stulecia skautingu odbył się zlot harcerski Hufca ZHP Praga Południe „Praska Wyspa Skautów”.
• W Parku Skaryszewskim w dniach 28 lipca – 2 sierpnia 2004 istniało miasteczko zlotowe III Narodowego Zlotu Harcerzy zorganizowanego z okazji 60 rocznicy powstania warszawskiego.
• W czasie planowanej rewitalizacji Parku planowane jest usunięcie z jego głównej osi monumentu Pomnika Wdzięczności Żołnierzom Armii Radzieckiej i przesunięcie go w stronę al. Zielenieckiej.
• W 2006 roku w Parku zadomowiły się bobry. Ogrom zniszczeń, które poczyniły w roku 2008 doprowadził do zabezpieczenia drzew i wywiezienia zwierząt do ZOO.
• Biała kapliczka stojąca w jednej z alejek parku podczas okupacji niemieckiej służyła jako skrzynka kontaktowa dla łączniczek podziemia.
• Park pozostaje jednym z głównych miejsc uroczystości organizowanych w związku z rocznicą zamachów z 11 września 2001 roku. Szczególną oprawę miały uroczystości przy pomniku poświęconym ofiarom obchody w roku 2011 – obecny był m.in. ambasador Lee A. Feinstein, wicepremier Waldemar Pawlak oraz minister Radosław Sikorski.