Kościół ewangelicko-unijny w Czyżkówku

Zbór ewangelicko-unijny na Czyżkówku w Bydgoszczy – historyczny (1906-1945), nieistniejący obecnie kościół ewangelicki w Bydgoszczy.

Zbór ewangelicko-unijny na Czyżkówku w Bydgoszczy – historyczny (1906-1945), nieistniejący obecnie kościół ewangelicki w Bydgoszczy.

Położenie

Kościół znajdował się przy ul. Koronowskiej 14, na osiedlu Czyżkówko w Bydgoszczy. Stał w bliskim sąsiedztwie katolickiego kościoła pw. św. Antoniego, który wybudowano w latach 1936-1945 .

Historia

Budowa kościoła odbyła się w kontekście intensywnego rozwoju ewangelickiej architektury sakralnej w Bydgoszczy i na jej przedmieściach w końcu wieku XIX i na początku XX. Wówczas wzniesiono na tym terenie osiem zborów ewangelicko-unijnych, w większości neogotyckich, licowanych czerwoną cegłą.

Gmina ewangelicko-unijna na terenie Czyżkówka, składająca się niemal wyłącznie z wyznawców narodowości niemieckiej uzyskała zgodę na budowę własnej świątyni na początku XX w. razem z gminą na Wilczaku, Okolu, Szwederowie oraz Małych Bartodziejach.

Prace przy wznoszeniu i wyposażeniu kościoła ukończono na początku XX wieku .

Świątynia służyła niemieckiej gminie kościoła ewangelicko-unijnego do 1945 r., chociaż liczba ewangelików po 1920 r. w Bydgoszczy znacznie się zmniejszyła.

3 i 4 września 1939 r. podczas odwrotu wojsk polskich z Pomorza doszło do stłumienia dywersji niemieckiej w Bydgoszczy, co propaganda hitlerowska okrzyknęła ”Krwawą Niedzielą”. Z wież kilku zborów ewangelickich, użytkowanych przez mniejszość niemiecką strzelano do żołnierzy wojska polskiego. Kościół ewangelicki na Czyżkówku był jednym z punktów oporu dywersantów. W efekcie spontanicznego tłumienia dywersji przez wojsko i mieszkańców miasta, kościół został ostrzelany.

Wnętrze kościoła zostało zdewastowane przez bojówki niemieckie w pierwszych dniach wojny. Następnie w nocy z 3 na 4 września podczas ostrzału spłonęła wieża kościoła.

W czasie wojny kościół był nieczynny. Po 1945 r. został przebudowany i przystosowany na pomieszczenia magazynowe. W części zachowanych pomieszczeń znajdował się magazyn „Domu Książki”. Obecnie w przebudowanym obiekcie znajduje się stołówka Sióstr Albertynek przy parafii św. Antoniego Padewskiego.

Styl architektoniczny

Kościół zbudowany został w stylu historyzującym, popularnie stosowanym w Bydgoszczy w architekturze sakralnej na początku XX w.