Ulica Chełmska

Ulica Chełmska w Warszawie - jedna z głównych ulic osiedla Sielce na warszawskim Mokotowie, biegnąca od ul. Czerniakowskiej do zbiegu ulic: Jana Sobieskiego, Dolnej i Belwederskiej.

Ulica Chełmska w Warszawie - jedna z głównych ulic osiedla Sielce na warszawskim Mokotowie, biegnąca od ul. Czerniakowskiej do zbiegu ulic: Jana Sobieskiego, Dolnej i Belwederskiej.

Historia

Podobnie jak ul. Dolna ulica Chełmska pierwotnie była drogą wiodącą ze wsi i folwarku Sielce do wsi Mokotów. Dawną drogę uregulowano w drugiej połowie XVIII wieku, zaś istniejący tam Folwark Sielce przeszedł w roku 1820 na własność wielkiego księcia Konstantego, który najprawdopodobniej wybudował w nim pałac będący jego letnią rezydencją, otoczoną parkiem w stylu angielskim. Majątek księcia włączono do Belwederu; zarządzał nim zarząd księstwa łowickiego należącego do żony Konstantego Pawłowicza - Joanny Grudzińskiej. Po zachodniej stronie pałacu księcia rozciągał się park o powierzchni blisko 11 hektarów; naprzeciwko wiodącej do niego bramy od roku 1853 stał krzyż ufundowany przez mieszkańców okolicy, a będący wotum dziękczynnym za ocalenie podczas epidemii cholery. W zbliżonym czasie na terenie gdzie mieści się dziś Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych powstała hodowla jedwabników; towarzyszył jej budynek przędzalni, zaś ów epizod upamiętnia nazwa pobliskiej ulicy Jedwabniczej. Po roku 1864 rozparcelowano resztówkę dawnego folwarku Sielce, tworząc kolonie ciągnące się wzdłuż ówczesnej Drogi Królewskiej - dzisiejszej ul. Jana Sobieskiego i Chełmskiej; w XX wieku z owych kolonii powstały osiedla - Grochalówka, Modzelin, Marianówka oraz Kurnatówka Duża. Wraz z parcelacją gruntów wytyczono nowe ulice, takie jak Sielecka, Iwicka czy Czerska. W roku 1900 na terenie dzisiejszej WFDiF wzniesiono gmachy Przytułku Maryjnego i cerkwi pw. Narodzenia Chrystusa Pana według projektu Władimira Pokrowskiego, twórcy m.in. Cerkwi św. Jana Klimaka na Woli. Sierociniec ów pełnił rolę rusyfikacyjną; po roku 1915 został zastąpiony Zakładem Opatrzności Bożej - sierocińcem katolickim, rozbudowanym o ogromną szkołę dla 1000 uczniów. Na początku XX wieku Chełmska została wybrukowana kamieniem polnym, około roku 1935 - wyasfaltowana. Aż do roku 1939 ulica miała luźną, nieco chaotyczną zabudowę, otoczoną warzywnymi ogrodami. W roku 1916, po przyłączeniu okolicy do Warszawy, powstały nowe przecznice; wybudowano nowy gmach szkolny oraz Kościół pw. św. Kazimierza wzniesiony w okresie 1933-39 dla Księży Zmartwychwstańców. Wtedy też zmieniono nazwę ulicy z Książęcej na Chełmską. Krótko przed rokiem 1939 przy ulicy powstało kilka utylitarnych kamienic czynszowych oraz dom Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Belwederskie". W roku 1944 zniszczeniu uległy gmachy szkolne oraz kaplica, pozostała zabudowa została wypalona; po roku 1946 rozebrano mury przędzalni jedwabiu. Najciekawszymi przy ulicy obiektami pozostały pałac wchodzący w skład dawnego folwarku Sielce oraz otaczający go Park Sielecki, rozparcelowany i zdewastowany w okresie powojennym.

Otoczenie

Numery nieparzyste:

• ul. Chełmska 1/5 - Teren dawnej zajezdni R-9 Chełmska, w przyszłości osiedle mieszkaniowe.
• ul. Chełmska 9 - Budynek mieszkalny.
• ul. Chełmska 13/17 - Przychodnia Rejonowo-Specjalistyczna.
• ul. Chełmska 19/21 - Zabudowania Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych.
• ul. Chełmska 21 - Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych i XVIII/XIX-wieczny Folwark Sielce.
• ul. Chełmska 21a - Kościół pw. św. Kazimierza.
• ul. Chełmska 23 - Gimnazjum nr 3.
• ul. Chełmska 25A, 27 - Budynek mieszkalny.
• ul. Chełmska 29 - Urząd Pocztowy Warszawa 36 i budynek mieszkalny.
• ul. Chełmska 31 - Budynek mieszkalny.

Numery parzyste:

• ul. Chełmska 6/8, 6/8A, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 24, 24A - Budynki mieszkalne.
• ul. Chełmska 30/34 - Instytut Leków, Wytwórnia Surowic i Szczepionek.
• ul. Chełmska 36 - Kamienica zbudowana przed 1925 rokiem. Pierwotnie jednopiętrowa, w 1937 roku nadbudowana o jedno piętro. Obecnie najstarszy budynek na północnej pierzei ulicy.
• ul. Chełmska 38 - Budynek mieszkalny.
• ul. Chełmska 42/44 - Budynek mieszkalny.
• ul. Chełmska 46, 48, 50 - Budynki mieszkalne.

Komunikacja

Ulicą Chełmską kursuje pięć linii autobusowych:

Trzy dzienne:

• 107 - łącząca Muranów ze Stegnami
• 119 - łącząca Stary Mokotów z Międzylesiem
• 141 - łącząca Witolin z Okęciem

Dwie nocne:

• N31 - łącząca Dworzec Centralny z Sadybą
• N81 - łącząca Dworzec Centralny z Powsinem

Ciekawostki

Ulica Czerska odchodząca od ulicy Chełmskiej to jedyna pozostałość po średniowiecznym trakcie prowadzącym z Warszawy do Czerska, od którego pochodzi nazwa ulicy.