Ulica Stefana Jaracza

Ulica Stefana Jaracza – jedna z ulic warszawskiego Powiśla, biegnąca od ul. Wybrzeże Kościuszkowskie do ul. Dobrej.

Ulica Stefana Jaracza – jedna z ulic warszawskiego Powiśla, biegnąca od ul. Wybrzeże Kościuszkowskie do ul. Dobrej.

Historia

Ulica Stefana Jaracza do 1951 była częścią ul. Czerwonego Krzyża, przeprowadzonej w latach 1897-1898 jako przedłużenie ulicy Rozbrat. Obecną nazwę nadano dla upamiętnienia wielkiego aktora – Stefana Jaracza, który w okresie 1930-1939 prowadził Teatr Ateneum znajdujący się przy ul. Czerwonego Krzyża 20 (obecny adres – Jaracza 2). Przy tym odcinku ulicy parcele wytyczono w 1904, jednak pierwsza zabudowa pojawiła się na nich dopiero w latach dwudziestych XX wieku. Pierwszym pobudowanym tu obiektem był zaprojektowany przez Romualda Millera gmach Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych RP i Teatru Ateneum, wzniesiony w okresie 1924-28 pod obecnym nr. 2. Oprócz biur związku pomieścił także Teatr Ateneum, restauracje, sale klubowe i konferencyjne, hotel o 46 pokojach oraz mieszkania. Budynek mimo utraty części wystroju jest ciekawym przykładem architektury "narodowej", odwołującej się do baroku; jego częściowo zachowane wnętrza należą do najwybitniejszych realizacji w duchu Polskiej Sztuki Dekoracyjnej. Równocześnie do 1926 ukończono budowę domu Spółdzielni Budowy Własnych Mieszkań pod nr. 1; zniszczony podczas ostatniej wojny budynek nawiązujący swym wyglądem do klasycyzmu akademickiego tworzył z Domem Kolejarza wizualną jedność, świetnie korespondując z jego architekturą. Był to pierwszy z całej serii domów spółdzielczych, które powstały przy tym odcinku ul. Czerwonego Krzyża do 1939: pod nr. 7 w 1930 olbrzymi dom Spółdzielni Budowy Własnych Domów i Mieszkań "Zjednoczenie" projektowany przez Karola Jankowskiego; w tym samym czasie spółdzielnia "Nowe Domostwo" wystawiła zbliżony rzutem do podkowy dom pod nr. 3 projektu Piotra Kwieka. Kolejna faza ożywienia budowlanego nadeszła po 1933, kiedy to wprowadzenie nowej, korzystnej ustawy podatkowej zachęciło inwestorów do wystawiania nowych kamienic. Jeden z wzniesionych w tym czasie domów zaprojektował wybitny twórca – Antoni Jawornicki; owa kamienica wybudowana pod nr. 6 została utrzymana w formach ekspresyjnego funkcjonalizmu.W okresie okupacji zniszczeniu uległ tylko narożny dom spółdzielczy pod nr. 1; pozostałe budynki, w różnym stopniu uszkodzone, odbudowano z licznymi uproszczeniami, mimo to ulica zachowała wiele ze swego przedwojennego klimatu.