Ulica Miła

Ulica Miła – jedna z ulic warszawskiego osiedla Muranów, biegnąca od ul. Dubois do ul. Esperanto.

Ulica Miła – jedna z ulic warszawskiego osiedla Muranów, biegnąca od ul. Dubois do ul. Esperanto.

Historia

Ulica Miła została wytyczona w roku 1770 i pierwotnie, do roku 1943 biegła od Placu Muranowskiego do ul. Smoczej; w późniejszym okresie istnienia ulicy jej początkowy odcinek zanikł, i rozpoczynała ona swój bieg od ul. Zamenhofa. Pierwsza zabudowa ulicy powstała przed rokiem 1829 i była wyłącznie drewniana; z zakładów produkcyjnych tamtego czasu wiadomo jedynie o garbarni białoskórniczej pod nr. 11 należącej do Lewka Perlmuttera, później − do Daniela Kunischa.

Przed rokiem 1873 wytyczono na nowo zachodni odcinek ulicy, przecinając gliniankę istniejącą jeszcze kilka lat później. W okresie intensywnego ruchu budowlanego 1873−82 przy ulicy powstało wiele nowych oficyn i budynków mieszkalnych, częściowo jeszcze drewnianych.

W roku 1880 powstała kamienica pod nr. 35 zaprojektowana przez Ludwika Kwiatkowskiego; budynek liczył trzy piętra i był posadowiony na mieszczących sklepy suterenach. Fasadę owej kamienicy ozdobił tandetny sztukatorski wystrój z gipsu i blachy cynkowej; stał się jednak inspiracją dla wystrojów okolicznych kamienic i był wielokrotnie przetwarzany i powielany. Mieszkańcami tych domów była uboga ludność wyznania mojżeszowego; ul. Miła leżała w centrum dzielnicy żydowskiej, której głównymi ulicami były Franciszkańska, Gęsia i Nalewki.

Niewiele wiadomo o kamienicach powstających przy ulicy w latach dziewięćdziesiątych XIX stulecia, poza tym, że były schematyczne i tandetnie wykonane. Przy Miłej w tamtych czasach wiele było prywatnych "handelków", sklepików oferujących dość szeroki asortyment - od lekarstw i futer po drewno stolarskie i wino. Z firm produkcyjnych wyróżniały się warzelnia soków "Santè", oraz wytwórnia lamp Ch. Gutgolda. Na posesji numer 45 działała szwalnia nr. X Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności dająca pracę ubogim dziewczętom, oraz ochronka dla dzieci żydowskich.

Przełom XIX i XX wieku przyniósł realizacje nowych kamienic, o nieco staranniejszym i z reguły neobarokowym wystroju; ich gabaryt dochodził do czterech pięter. W latach dwudziestych XX wieku sporo inwestowała w nieruchomości ówczesna Pocztowa Kasa Oszczędności; przy Miłej nabyła dwie kamienice nadbudowane po tym czasie o kolejne kondygnacje.

Około roku 1930 rozebrano trzypiętrowy dom drewniany u zbiegu z ulicą Ksawerego Druckiego - Lubeckiego (dziś jest to fragment al. Jana Pawła II); poza tym działalność budowlana przy ulicy ograniczała się głównie do nadbudowywania istniejących budynków lub wystawiania nowych oficyn. Szeregowa i pozbawiona luk zabudowa Miłej sprawiła, że okres kolejnego ożywienia budowlanego w mieście (lata 1934-39) nie przyniósł w sumie nowych realizacji; ulica należała wtedy do najbardziej zaniedbanych w Warszawie, zaś jej mieszkańcami była głównie żydowska biedota.

W roku 1939 zabudowa ulicy częściowo spłonęła. W listopadzie 1940 została włączona getta.

W czasie powstania w bunkrze przy Miłej 29 znajdował się sztab Żydowskiej Organizacji Bojowej. Po jego wykryciu przeniósł się do schronu przy Miłej 18. 8 maja, po tym jak bunkier został otoczony przez Niemców i kolaborujące z nimi oddziały ukraińskie, żydowscy bojowcy z dowódcą Mordechajem Anielewiczem i jego dziewczyną Mirą Fuchrer odmówili poddania się i popełnili zbiorowe samobójstwo. Dzisiaj w tym miejscu znajduje się upamiętnienie nazywane Kopcem Anielewicza.

Podczas walk całą zabudowa została spalona, a następnie zrównana z ziemią; w okresie powojennym zmieniono zupełnie przebieg dawnych Nalewek i zlikwidowano Plac Muranowski. Tym samym skasowaniu uległ początkowy odcinek ulicy, co w pewnym rekompensuje jej przedłużenie w okresie powojennym do ul. Esperanto. Powojenna zabudowa osiedla Muranów wzniesiona według projektu Bohdana Lacherta w niczym nie nawiązuje do historycznego wyglądu ulicy.

Otoczenie

• Pomnik Szmula Zygielbojma
• Trakt Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów – dwa kamienne bloki upamiętniające Mordechaja Anielewicza, i Arie Wilnera (przy skrzyżowaniu z ulicami Zamenhofa i Dubois)