Aleja Przyjaciół

Aleja Przyjaciół – uliczka-zaułek leżąca w Warszawie w Śródmieściu Południowym. Znajduje się w trójkątnym obszarze między Aleją Róż, ulicą Koszykową i Alejami Ujazdowskimi.

Aleja Przyjaciół – uliczka-zaułek leżąca w Warszawie w Śródmieściu Południowym. Znajduje się w trójkątnym obszarze między Aleją Róż, ulicą Koszykową i Alejami Ujazdowskimi.

Pochodzenie nazwy

Informacji na temat pochodzenia jej nazwy dostarczają wspomnienia Jerzego Waldorffa, który przez wiele lat mieszkał przy tej ulicy. Według niego na początku XIX wieku, kiedy nieopodal był położony pałacyk podolskich magnatów Sobańskich, znajdowała się tam aleja łącząca bramę wjazdową z rezydencją. Zgodnie ze zwyczajem rodziny Sobańskich, odwiedzający ich goście obowiązkowo sadzali na niej po kasztanowcu. W ten sposób wyrosła okazała aleja zwana "Aleją Przyjaciół". Od nazwy tej ulicy Jarosław Iwaszkiewicz zatytułował swoją książkę, wspomnienia o przyjaciołach, a także szkic o Antonim Sobańskim.

Historia

Ulica została wytyczona w latach trzydziestych, a domy znajdujące się przy niej były budowane zgodnie z zasadami funkcjonalizmu przez architektów z kręgów awangardy. Najlepszym przykładem tego stylu jest budynek numer 3 tzw. "Dom z Żaglem", typowy dla tej ulicy, zaprojektowany przez Juliusza Żórawskiego. Pochodzi z 1937 roku. Wejście główne, z podwójnymi drzwiami, ma falisty zarys, nawiązujący do zewnętrznej roślinności. Schody są odgrodzone przepierzeniem, dlatego nie łączą się one bezpośrednio z wejściem głównym. Eleganckie wykończenie klatki schodowej i wiele innych czynników (na przykład piękne, spokojne otoczenie i dobre położenie) skłoniło Niemców do rekwirowanie mieszkań w czasie wojny. Inne budynki tego architekta, które również ocalały z wojny, to dom Wedla przy ulicy Puławskiej 28 i "Szklany Dom" przy ulicy Mickiewicza 34-36. Te trzy budynki zaprojektowane zostały zgodnie z pięcioma zasadami Le Corbusiera i z zastosowaniem konstrukcji szkieletowej i półszkieletowej. Prawie nietknięta po wojnie Aleja Przyjaciół zainteresowała funkcjonariuszy różnych urzędów, między innymi Urzędu Bezpieczeństwa. To był elegancki, spokojny zakątek wspaniale nadający się na siedzibę instytucji państwowych. Poczucie bezpieczeństwa wzrosło jeszcze bardziej, gdy do sąsiedniej uliczki św. Teresy przeniosło się Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, z czasem zostało zajęte najbliższe otoczenie Alei Przyjaciół: Wiejska, Frascati, Puławska, Jaworzyńska, Aleja Róż. Ulica stała się jednym z najbardziej reprezentacyjnych miejsc Warszawy, zaciszny zaułek z eleganckimi mieszkaniami. Z biegiem czasu utraciła jednak swój "ekskluzywny" charakter, pozostał natomiast jej specyficzny nastrój, ocalały stare drzewa, a architektura z ostatnich lat II Rzeczypospolitej jest bardzo dobrze zachowana.

Mieszkańcy

Po drugiej wojnie światowej ówczesna elita komunistyczna doceniała walory Alei Przyjaciół, zacisznego i nastrojowego miejsca w sercu stolicy. Zamieszkiwali je znani wówczas ludzie jak: Stefania Woytowicz-Rudnicka (światowej sławy śpiewaczka), Stanisław Rudnicki (wybitny neurochirurg), Jakub Berman (były wicepremier), Józef Cyrankiewicz (premier), Andrzej Werblan (członek władz PZPR), Aleksander Burski (minister w PRL), Jerzy Roszak (ambasador PRL), Kazimierz Toeplitz (krytyk filmowy, dziennikarz), Maciej Elczewski (sekretarz PZPR), Ozjasz Szechter (działacz komunistyczny)- obecnie mieszkanie zajmuje jego syn Adam Michnik i Józef Kofman (działacz PZPR). W mieszkaniu przy Alei Przyjaciół 1 od 1973 - 1999 roku, aż do śmierci, mieszkał Jerzy Waldorff, pisarz, publicysta, krytyk sztuki, opiekun Starych Powązek i innych zabytków. Obecnie przy alei Przyjaciół 8 mieści się Biuro Aleksandra Kwaśniewskiego, Fundacja Amicus Europae i fundacja "Porozumienie bez barier". Pod numerem 9 znajduje się amerykańska agencja prasowa Associated Press.